-Okul çağındaki çocukların saptanması,

Komün yönetiminin başkanı olarak Belediye Başkanı, Belediye Meclisinin aldığı kararları yürütür. Belediye Başkanı bütçenin hazırlanmasından, bütçe teklifinde bulunmaktan ve yapılan harcamalardan sorumlu olan kişidir. Komünün gayrimenkullerini korumak, yönetmek ve gelirlerini idare etmek de kendi görevleri arasındadır. Komünü yasa önünde temsil yetkisi, Belediye Meclisinin yetkilendirmesiyle yine Belediye Başkanına aittir.

Satış, edinilen mallar, takas, ortaklık, hediye ve verasetle intikal etmiş malların kabulü konularıyla ilgili, Belediye Meclisinin onayına tabi olan tüm sözleşmelerin sonuçlandırılması da yine Belediye Başkanının yetkisindeki konular arasındadır.

Belediye Başkanı, anlaşmaların imzalanması, mülklerin kiralanması, belediyenin işleriyle ilgili Sözleşmelerin yapılması konularında da Belediye Meclisinin belirlediği şartlar altında yetkilidir.

Buna ek olarak, Belediye Meclisi, kendi uhdesinde bulunan ve açıkça tanımlanmış bazı alanlardaki karar verme yetkilerini görev süresi boyunca Belediye Başkanına devredebilir. Bu alanlar: Belediye kamu hizmetlerinde kullanılan kamu binalarının kullanımı, çöp toplama harçları ve vergi niteliği taşımayan ancak Komünün yararına olan diğer olan harçlar, belediye meclisinin saptadığı limitler dâhilinde bütçeden sağlanan yatırım kredileri, karşılıklı anlaşmalar, 12 yıldan az olan süreler için yapılacak kira anlaşmaları, sigorta sözleşmeleri, muhasebe sistemleri, mezarlıklarda tanınacak ayrıcalıklar, hediye ve veraset yoluyla intikal edenler, 30.000 Fransız Frangı’na kadar olan taşınabilir malların satış ve tasarrufu, avukatların, icra memurları ve bilirkişilerin masraf ve ücretlerinin ödenmesi, mali işlerbiriminin belirleyeceği limitler içinde kamulaştırma bedellerinin ödenmesi, ilkokullarda sınıfların açılması, imar planlarında değişiklik yapılması, önalım hakları, yasal eylemler, yerleşimde belediye araçlarının yol açtığı zararlar.

Belediye Başkanıkendisine devredilmiş olan ve gereğinde geri alınabilir bu yetkilerle, yukarıda belirtilen konularda almış olduğu kararlar ve yaptığı uygulamalarla ilgili olarak her Meclis toplantısında, Meclis’e bir rapor sunmak zorundadır.

d. Yetki ve Sorumlulukların, Komünlerin Farklı Birimleri arasında Dağılımı

Yasa, Komün’ü alacağı kararlar vasıtasıyla yönetebilmesi konusunda Belediye Meclisine yetki vermiştir. Ancak Meclis, Belediye Başkanına verilen ve gereğinde kendi sınırlarını belirleyen bu yetkilere saygı göstermek zorundadır.

Belediye Meclisi ve Belediye Başkanının yetkileri sırayla şu şekilde özetlenebilir:

Komün hizmetlerinin genel organizasyonu ve oluşturulması Belediye Meclisinin yetkisindedir, ancak Meclis belediye çalışanlarının statüsü ile ilgili karar alabilirken; bireysel kararları almak (atamalar), polisi ilgilendiren konular ile çöp toplama izinleri konusundaki yetkiler yalnızca Belediye Başkanı’nın uhdesindedir.

e. Komünlerin İç Yapılanmalarını İlgilendiren Yasal Hükümler

Belediye Meclisi ve Belediye Başkanının yetki ve sorumlulukları, Belediye Yasasının (codedescommunes) ilgili hükümlerine göre düzenlenmiştir.

3.2. İller(départements)

a. Karar Alma Organı

İllerin idaresi, aldığı kararlar vasıtasıyla Genel Konsey (conseilgénéral) tarafından yürütülür. Konsey üyeleri, her Kanton’a bir sandalye esasına göre seçilir. Genel Konsey üyelerinin sayısı İllere (Kuzey İlinde 76, Belfort Bölgesinde 15) göre değişiklik gösterir.

Konsey Başkanı, Konsey Başkan Yardımcıları ile diğer üyeler, Genel Konsey üyeleri tarafından seçilir.Bu seçilen kişiler, ikinci basamakta Daimi Komite (StandingCommittee)yi oluştururlar.

Seçim, genel seçim ve 2 turlu çoğunluk sistemiyle yapılır.Birinci turda seçilebilmek için tüm oyların mutlak çoğunluğunun alınması ve bu oyların da kullanılan tüm oyların en az dörtte birine eşit olması gerekmektedir. İkinci tur, kullanılan oy sayısına bakılmaksızın, basit çoğunluk sistemiyle yapılır. Birden fazla adayın aynı oyu alması halinde en yaşlı aday seçimi kazanmış olur. Genel Konsey üyeleri altı yıllık bir dönem için seçilir ve üyelerin yarısı 3 yılda bir yenilenir.

b. Yürütme Organı

Genel Konsey Başkanı İl’in yürütme organıdır. Genel Konseyin kararlarını hazırlayan ve uygulayan kişi o’dur. Meslek uzmanlarından oluşan başkaca herhangi birbirim yoktur ancak Başkan, tüm kontrol ve yetki kendisinde kalmak kaydıyla görevlerinin bir kısmını Başkan Yardımcılarına, onların olmadığı ya da uygun olmadıkları durumlarda Genel Konsey üyelerine delege edebilir.

Başkan, Genel Konsey üyelerinin oylarının mutlak çoğunluğuyla ve 3 yıllık bir görev süresi için seçilir. İki tur sonundaki oylamada herhangi bir aday seçilebilecek oyu alamamışsa, Genel Kurul üyelerinin basit çoğunluğu ile üçüncü tur oylama yapılır. Oyların eşit çıkması halinde en yaşlı üye seçilmiş olur.

c. İllerin Politik Başı

Genel Konsey’in Başkanı aynı zamanda İl’in de siyasi başkanıdır ve tek sorumluluğu yönetmektir.

2 Mart 1982 tarihli Komünlerde, İllerde ve Bölgelerdeki Hak ve Özgürlükler Yasası, daha önce Vali’nin uhdesinde olan Yürütme işlevlerini Genel Konsey’in Başkan’ına devretmiştir. Bu şekilde Genel Konsey Başkanı, kendi durumunun (pozisyonu) İl’deki devlet temsilcisine (Vali) göre oldukça güçlendiğini düşünmektedir.

Bu güç, belediye modelindeki değişiklik ile daha da bir ortaya çıkmıştır: Komün’deki Belediye Başkanı gibi, Konseyde de çoğunluğun desteğine sahip bir Genel Konsey Başkanı önemli bir güce sahiptir.Bütçeyi Genel Konsey’in başkanı hazırlar ve sunar. İldeki harcamalara izin vermek ve Yasa ile başka şekilde düzenlenmediği sürece gelirleri belirlemek de yine kendi yetkisindedir.İl’deki tüm birimlerinin başı Genel Konsey Başkanıdır. Kontrol ve sorumluluk kendisinde olmak üzere, imza yetkisini Birim amirlerine delege edebilir.İl’deki kamu mülklerinin idaresi ve emniyet güçlerinin yetkisi de yine ondadır.

Yasal işlem ve konuları Genel Konsey’e (veya vekalet olması halinde Dami Komite’ye) getirip sunmaya yetkili kişi Başkan’dır. Genel Konsey (veya Daimi Komite) tarafından belirlenen koşullar çerçevesinde İl’in adına tüm Sözleşmeleri sonuçlandırmaktan da yine o sorumludur.Başkan sektörel konuları da yürüten kişidir, Meclis’de görüşülecek olan konuların ilk incelemesini de yine kendisi yapar.

Başkan her yıl, İl’in durumu, faaliyetler ve çeşitli hizmetlerin finansmanıyla ilgili olarak Genel Konseyi özel bir raporla bilgilendirir. Bunun yanı sıra Genel Konsey kararlarının uygulanmasını ve İl’in mali durumunu da raporlamak durumundadır.

d. Yetki ve sorumlulukların İl’in farklı Birimleri arasında Dağılımı

İl’i ilgilendiren konuların yönetim yetkisi genel olarak Genel Konsey’in yetkisindedir.Bu yetkilerin bir kısmı, bütçenin oylanması, zorunlu harcamaların bütçeye konması ve İl’e ait hesapların düzenlenmesi dışında Daimi Komiteye devredilebilir.

e. İl’in iç yapılanmasına İlişkin Yasal Hükümler

İl’in birimlerine ilişkin yasal hükümler çeşitli yasalarda yer almaktadır (özellikle 10 Ağustos 1871 tarihli Yasa değişikliği ile 2 Mart 1982 tarihli Yasa değişikliği).

3.3. Bölge

a. Karar Alma Organı

Bölge Meclisi, Bölgenin Karar Alma Organıdır. Bölge Meclisi üyeleri her Bölgenin İllerinden seçilerek gelir. Bölge Meclis üyelerinin sayısı da İllere göre değişiklik gösterir. Bölge Meclislerindeki sandalye sayısı ise 31 ila (Guyana) 197 arasında değişmektedir (Île-de-France).

Bölge Meclisinin Başkanını, Başkan Yardımcılarını ve Daimi Komiteyi oluşturacak Asamble üyelerini Bölge Meclis üyeleri seçer. Seçim, evrensel seçim ilkeleri doğrultusunda yapılır. Bölge Meclisi üyeleri, liste ve en yüksek ortalama nispi temsil yöntemleriyle, listeler karıştırılmadan veya herhangi bir tercih oyu kullanılmadan yapılır.

Bölge Meclisleri her altı yılda bir tamamen yenilenir.

b. Yürütme Birimi

Bölge Meclisinin Başkanı, Bölgenin Yürütme erkidir. Herhangi bir mesleki uzmanlık birimi bulunmamaktadır ancak Başkan, denetim ve sorumluluk kendisinde kalmak kaydıyla görevlerinin bir bölümünü Başkan Yardımcılarına, onların olmadığı ya da uygun olmadıkları durumlardaBölge Meclisinin diğer üyelerine devredebilir.

Başkan Bölge Meclisi üyeleri tarafından mutlak çoğunluk yöntemiyle üç yıllık bir süre için seçilir. İki tur oylamadan sonra herhangi bir adayın seçilememesi durumunda, basit çoğunluk yönteminin kullanıldığı üçüncü tur oylama yapılır. Oyların eşitliği halinde en yaşlı üye seçilmiş ilan edilir.

c. Bölgenin Politik Başkanı

Bölge Meclisinin Başkanı aynı zamanda Bölgenin Politik Başkanıdır ve bir tek bölgenin idaresinden sorumludur. Belediye Başkanı ve Genel Konsey Başkanı gibi, Bölge Meclisi Başkanı da Danışma Kurulunda çoğunluğun desteğine sahip olduğu için, politikaların yönlendirilmesi ve uygulamasında önemli bir rol oynamaktadır. Bölgedeki harcamalara izin vermek ve Yasa ile başka şekilde düzenlenmediği sürece gelirleri belirlemek Bölge Başkanının yetkisindedir.

Bölgedeki hizmetlerin başı da yine kendisi olup, kontrol ve yetki kendisinde kalmak üzere konuları ilgili birim başkanlarına devredebilir. Bölgedeki kamu mülklerinin idaresi ve emniyet güçlerinin yetkisi de yine ondadır. Yasal işlem ve konuları Bölge Meclisine (veya vekalet olması halinde Daimi Komite’ye) getirip sunmaya yetkili kişi Başkan’dır. Bölge Meclisi (veya Daimi Komite) tarafından belirlenen koşullar çerçevesinde Bölge adına tüm sözleşmeleri sonuçlandırmaktan da yine o sorumludur. Başkan, Meclis’de görüşülecek olan konuların ilk incelemesini de yine kendisi yapar.

Başkan her sene Bölgenin durumu, faaliyetler, çeşitli hizmetlerin finansmanı ve kendisine bağlı birimlerle ilgili olarak bir rapor hazırlayarak Bölge Meclisini bilgilendirir. Rapor, Bölge Meclisinin almış olduğu kararların uygulanması ve Bölgenin mali durumuyla ilgili detaylı bilgileri içerir.

d. Yetki ve Sorumlulukların, Bölgenin Çeşitli Birimleri Arasında Dağıtılması

Bölge Meclisinin, Bölgenin yönetimiyle ilgili genel yetkileri vardır. Bütçenin oylanması, zorunlu harcamaların bütçeye konması ve Bölgeye ait hesapların düzenlenmesi dışında,bu yetkilerin bir kısmını Daimi Komiteye devredebilir.

e. Bölgelerin İç Yapısını İlgilendiren Yasal Hükümler

Bölgelerin iç yapısına ilişkin konular, Bölgelerin Oluşturulması ve Yapılandırılmasına ilişkin değiştirilmiş 5 Temmuz 1972 gün ve 72-619 sayılı ve, Komünler, İller ve Bölgelerdeki Hak ve Özgürlüklere ilişkin değiştirilmiş 2 Mart 1982 tarih ve 82-213 sayılı Yasalarla hükme bağlanmıştır.

4. HALKIN KARAR VERME SÜREÇLERİNE DOĞRUDAN KATILIMI

Fransız yerel yönetim sisteminde, halkın karar verme süreçlerine doğrudan katılımının olduğunu söylemek mümkün değildir: Alan Yönetimleri, tüm kararları yalnızca kendi uzmanlık alanları içinde alabilen, seçilmiş meclis üyeleri tarafından yönetilmektedir.

Bu, genel seçimle seçilmiş olan Meclis’deki temsilciler vasıtasıyla bir nevi “dolaylı katılım” sayılabilir ancak, 6 Şubat 1992 tarihli Yasa Komünleri, Komünü ilgilendiren konuları seçmenlerine danışmaları konusunda yetkilendirmektedir. Ancak bu sadece belediye meclisinin kararlarını netleştirmeye yönelik bir danışma niteliği taşımaktadır.

5. SEÇİLMİŞ YEREL TEMSİLCİLERİN KONUMU

5.1. Seçilebilirlik Koşulları ve Seçim Dönemi

Seçilebilmek için Fransız vatandaşı olmak zorunlu olup, yanı sıra yerel seçimler için 18, İl ve Bölge seçimleri için 21 yaşını doldurmuş olmak gerekmektedir. Aday olacak kişinin ise aday olmak istediği seçim bölgesinin ya seçmen listesinde kayıtlı olması ya da seçim senesinin 1 Ocak’ından itibaren vergi ödeyenler listesinde yeralıyor olması şartı aranmaktadır. Bölge seçimleri için, o bölgede ikamet ediyor olmadan da seçim gününden önce seçmen listesine kaydolmakmümkündür. Ancak Komünler için, o Komün sınırları içinde ikamet etmeyen seçilmiş temsilcilerin sayısı, meclis üyelerinin toplam sayısının dörtte birini (nüfusu 500 den az Komünler için yarısını) geçemez. Aynı kural İl temsilcileri için de geçerlidir.

Seçimler her altı yılda bir yenilenir.

5.2. Seçilemezlik/Uygunsuzluk

Herhangi bir Belediye Meclis üyesi, aşağıda belirtilen durumları taşıması halinde “seçilemez” veya görev için “uygunsuz” konuma düşer:

o Askerlik hizmetinde aktif kariyer sahibi olmak,

o Vali, İkinci Vali veya Valilik Genel Sekreterliği görevlerinde bulunması,

o Ulusal Polis teşkilatında aktif görevde olması,

o Hastane yöneticisi olması,

“Seçilemez” olmanın başka şekilleri de mevcuttur:

İkinci Valiler, Valiler veya Valilerin Genel sekreterleri, görevlerinin bitmesini izleyen ilk üç yıl içinde, görev yaptıkları İl (département) veya Bölge’den (arrondissement) Belediye Meclis Üyesi seçilemezler. Ayrıca aşağıda belirtilen kişiler de altı aydan kısa bir süre görev yaptıkları Komünlerde Belediye meclis üyeliğine seçilemezler:

o Temyiz Mahkemesi üyeleri,

o İdari Mahkeme üyeleri ve Bölge Teftiş Kurullarının üyeleri,

o Görev yaptıkları coğrafi alan içinde kalan belediyelerdeki Ordu, Donanma ve Hava Kuvvetleri mensupları,

o İlçe ve Bölge Mahkemesi Hakimleri,

o Polis memurları,

o Belediye Muhasipleri ve Belediye Hizmeti sağlayanlar,

o Valiliklerdeki Yönetici ve Müdürler ile İkinci Valiliklerdeki Başkanlar,

o Genel Konsey’deki (İllerde) ve Bölge Meclislerindeki kabine üyeleri, genel müdürler, müdürler ve müdür yardımcıları, daire başkanları ile genel ve Bölge Meclislerin önde gelenleri ,²³⁶

o Meclis (Assamble) Başkanlık ofisinin üyeleri ile Korsika Yürütme Konseyindeki üyeler, genel müdürler, müdürler ve başkan yardımcıları, Daire başkanları ile Korsika alan yönetimi ve onun kamu kurumlarının önde gelenleri,

o İlçe Bayındırlık işlerinde çalışan Başmühendis, bölüm ve devlet bayındırlık işleri mühendisleri, bayındırlık işleri ve diğer daire başkanları,

o Belediyenin maaşlı çalışanları da çalıştıkları Kurumun Meclisine seçilemezler. Ancak bu durum diğer kamu çalışanları ile özel sektörde çalışarak verdikleri özel hizmet karşılığında Komünden ücret alan, ya da nüfusu 1.000 den az olan Komünlerde mevsimlik ya da özel sözleşmeyle çalışan kişileri kapsamamaktadır.

Seçilmiş temsilcilik göreviyle uyumsuz olarak tanımlanan iş ve faaliyetler, tüm görev süresi boyunca geçerlidir.

5.3. Seçim Kampanyalarının Finansmanına İlişkin Hükümler

15 Ocak 1995 tarihinde güncellenen 15 Ocak 1990 tarihli Yasa, seçim harcamaları için, alanda veya seçim bölgesinde yaşayan nüfus bağlamında bir üst sınır tanımlamıştır (örneğin nüfusu 15.000 e kadar olan yerleşimlerde –kişi başına- 11 Fransız Frangı).

Bu hükümler belediye, İl ve Bölge Meclislerinin seçimlerinde uygulanmaktadır. Adaylar seçim kampanyalarının hesaplarını toplam harcamaların içinde göstermek zorundadırlar. Bu hesaplar İdari Mahkemeler tarafından incelenebilir. Mevcut mevzuatla da ulusal siyasi partiler için bir kamu finansmanı oluşturulmuştur.

5.4. Çalışma Koşulları

Yerel yönetimler, seçilmiş temsilcilerinin statülerini belirleyen koşullar da dahil olmak üzere kendi kendilerini özgürce idare edebilmektelerse de, bu durum yönetimlere göre değişiklik gösterebilir. Komünlerdeki ortalama Komisyon sayısı dörttür. Komün toplantıları genellikle haftasonları veya geceleri yapılırken, Genel Konsey ve Bölge Meclisi toplantıları çalışma saatleri içinde yapılır. Bunlar genel uygulamalardır. Her ne kadar yerel temsilcilerin çalışma süreleri belirli çalışma saatleriyle kısıtlanmamışsa da, desantralizasyon sürecinin yerel meclis üyelerinin işyükünde gözle görülür bir artış yarattığı izlenmektedir. Seçilmiş temsilciler için, üyesi oldukları meclisler tarafından verilen sekreterya hizmetleri verilmekte, resmi hizmet binalarında çalışma odaları tahsis edilmektedir.

Kadrolu devlet memuru iken seçilen seçilmiş temsilcilerin maaşları, belli bir saat dilimini kapsayan kısmı vergi ödemelerinden muaf tutularak yapılmaktadır.

Seçilmiş temsilcilerin ödemeleri gelir vergisine tabidir. İsteğe bağlı olarak bu tutarın ödeme sırasında kesilmesi veya diğer ödemelerle birleştirilip vergilendirilebilir gelirlerine eklenmesi mümkündür.

Seçilmiş temsilcilere yıllık izin hakkı tanıyan özel bir yasal hüküm bulunmamaktadır. Seçilmiş temsilciler emeklilik destek fonuna (IRCANTEC) üye olmak zorundadırlar.

5.5. Yerel Temsilcilerin Yetki ve Sorumlulukları

Bölge Meclisilerin veya Genel Konseylerin Başkanları, Korsika Meclisi, denizaşırı bir meclis veya denizaşırı alan meclisinin Yürütme erki ile nüfusu 30.000 in üzerinde olan Komünlerin Belediye Başkanları, görevlerine başlarken bir mal beyanında bulunmak zorundadır. Bir makam sahibi, kendi menfaatinin söz konusu olduğu herhangi bir konuya ilişkin bir kararda ne kişisel olarak, ne de temsilci olarak yer alamaz, aksi bir durum kararın yasallığını yitirmesine yol açar. Bu şekilde konuya müdahil olunması durumunda kişi –örneğin yerel temsilcinin kendi sahibi bulunduğu, kısmen veya tamamen yöneticisi olduğu ya da kontrolünde bulunan şirket, teşebbüs veya işler için karar verici konumda olması, bir menfaat sağlıyor olması-suç işlemiş olarak değerlendirilerek, altı ay ile iki yıl arasında hapis cezası ve kamu görevlerinden tamamen ya da süreli olarak uzaklaştırılarak cezalandırılır.

Seçilmiş temsilciler kendi görevleri kapsamındaki konuların ifasıyla ilgili olarak itham edilebilir, suçlanabilirler; ancak bu konudaki işlemler, olayın Temyiz Mahkemesinin Kriminal Suçlar Ofisine intikalinden sonra başlayabilir. Kamu görevleri dışında kalan cürümler için, herhangi bir muafiyet ya da dokunulmazlık bulunmamaktadır ancak kişiye yargılamanın, suçun işlendiği seçim bölgesinin dışında bir mahkemede yapılması gibi bir ayrıcalık tanınabilir.

Son olarak, herhangi bir belediye veya İl’deki makam sahibi herhangi biri, herhangi geçerli bir neden olmaksızın kendisine yasayla verilmiş olan görevi ifa etmekten imtina ediyorsa İdari Mahkeme tarafından istifa etmiş sayılır ve 1 yıl boyunca yeniden seçimlere girmekten men edilir.

5.6. İstifa

Belediye Meclis Üyeleri istifalarını Belediye Başkanına vermek zorundadırlar, ancak bunlar kabul edilmek zorunda değildir. Belediye Başkanları veya Belediye Başkan Yardımcılarının istifaları Vali tarafından kabul edilmelidir.

Yeniden seçilememiş temsilcilerin mesleki özellikleri nedeniyle görev yapmasına izin veren herhangi bir yasal hüküm bulunmamaktadır.

5.7. Eğitim

“Yerel ve Bölgesel Kamu Çalışanları Ulusal Merkezi” bir kamu birimi olup, gönüllülük esasına dayanarak seçilmiş temsilcilere eğitim vermektedir. Belediye Meclis Üyelerinin yasal olarak Belediye bütçesinden finanse edilmek üzere, yılda altı saat eğitim alabilme hakları vardır.

5.8. Ücretler

Tüm yerel seçime konu faaliyetler “karşılıksız/ücretsiz hizmet” ilkesine konu işlevlerdir. Hiçbir faaliyet ücret için bir hak doğurmaz. Belediye Başkanları ve Belediye Başkan Yardımcıları, Komünün büyüklüğüne göre yasalarla belirlenmiş bir görev ücreti almaktadırlar. İlin ve bölgenin temsilcileri bir devam aylığı alırlar, prensipte bu harcamaların karşılanması için verilen bir ücrettir ancak bazen bu temsilcilerin kamu işlerine harcadıkları zaman içinde kaybettikleri kazançlarını telafi etme anlamı da taşır. Bölge Meclisi üyeleri ve genel konsey üyeleri için Yasa, seyahat harcamalarının, kalma ve konaklama ile özel görevlerle ilgili tüm harcamaların ücretlendirilip ödenmesini öngörmektedir. Belediye Meclisleri Belediye Başkanlarına bu harcamaları ödemekte serbesttir. Ödemeler, bazı şartlar altında vergilendirilir.

5.9. Cinsiyetlerin Temsili

Parlamento, hiçbir zaman seçim listelerinde kotalar olmasını şart koşmamıştır ancak kadınlar, erkeklerden daha az temsil edilmektedir.

6. YEREL VE BÖLGESEL YÖNETİMLERİN FARKLI SEVİYELERİ ARASINDA YETKİLERİN DAĞILIMI

Yetkilerin devri konusundaki yasalar 1983’den bu yana yürürlükte olup aşağıdaki ilkelere dayanmaktadır:

Devlet ve alan yönetimleri arasındaki yetkiler, olabildiğince “devletin görev kapsamı içinde kalanlar” ve “Komünlere, İllere veya Bölgelere devredilenler” olarak ayrışmalıdır; böylece her yetki alanı/konusu, ona ayrılan kaynaklarla birlikte devlete veya ilgili alan yönetimlerine hep birlikte, bir bütün olarak (en bloc)dağıtılabilmelidir. Ancak buna rağmen, bir yetki grubunun tek bir Kuruma devredilmesi ilkesinin birçok istisnası mevcuttur.

Yetkilerin devlet ve alan yönetimlerinde dağılımı gibi, Fransız Anayasası ilkelerine göre, alan yönetimleri tarafından kullanılan yetkilerin tanımı da bir yasal mevzuat konusudur.

Aşağıdaki tablo genel olarak devlet ve alan yönetimleri arasındaki yetki dağılımını göstermektedir:

Yerel ve Bölgesel Yönetimlerin Yetkisindeki Görevler:

AÇIKLAMALAR:

1. 1996’dan bu yana Komünler, ilkokulların ve sınıfların inşası, kurulması ve onarımından sorumludur.

2. Alt düzey ortaokulların (collèges) inşası, kurulması, bakım ve onarımından İller (Départements)sorumluyken, üst düzey ortaokullar (lycées) ve özel eğitim kurumları bölgenin sorumluluğundadır.

3. Üniversitelerin müfredatının belirlenmesi, akademik personelin maaşlarının ödenmesi, çalışmaların düzenlenmesi, üniversite birimlerinin coğrafi dağılımından ve ilgili tüm düzenlemelerden devlet yetkilidir.

4. 1993 den bu yana, hizmet içi eğitimler ve çıraklık eğitimlerinden Bölgeler sorumludur, devlet bunların genel kapsam içindeki faaliyetlerini belirlemektedir. 5. 1994 den beri, Komünler İllerin sağlık harcamalarına mali katkıda bulunmaktadırlar. İller sağlık taramaları ile kanser ve tüberkülozla mücadeleden sorumludur. Akıl sağlığı devletin yükümlülüğündedir. Halk sağlığı ise İller, Komünler ve Bölgelerin uhdesinde olup, devlet bu konuda yalnızca denetleme görevi yapmaktadır.

6. İllerin görev kapsamında çocuk sağlığı, anne ve bebek sağlığı hizmetleri, aileler için sosyal destek ve engelli/özürlü kişilere yardım da yeralmaktadır.

7. İller yaşlılara yardım etmekle de yükümlüdür.

8. Devlet, Ulusal Dayanışma ve Asgari Geçim Standardı İlkesi kapsamında mali destek sağlamaktadır.

9.Komünler, 1984 den bu yana İllerin sosyal refah alanındaki harcamalarına mali katkıda bulunmaktadırlar. Yanısıra birtakım acil destek yardımları da sağlamaktadırlar. İller, çeşitli sosyal refah kurumlarından sorumludurlar.

10.Komünler, İller ve Bölgeler 1983-84 den bu yana, Stratik Plan ve Arazi Kullanım Planları hazırlamaktadırlar. Devlet bu konudaki denetleme görevininyanı sıra, yapı (mimari) mirasının ve milli parkların korunmasından sorumludur. Yol, yön levhaları ile sinyalizsayon İllerin, bölgesel milli parkların yönetimi de Bölgelerin görevleri arasındadır. Ekonomik planlama ve gelişme kapsamında, 1983 den bu yana Komünler Komünlerarası Gelişme Anlaşmalarından, İller altyapı destek programlarından, devlet ise bölgesel planlardan sorumludur.

11. Komünler, İller ve Bölgeler 1986 dan beri, kültürel faaliyetler organize etmek, müze ve kütüphaneler de dahil olmak üzere kültür hizmetleri sağlamakla yükümlüdürler. Devlet bu alanda sadece denetleme yapmaktadır.

12. 1984 den beri kentsel alanlardaki okul ulaşımları Komünler tarafından, bunun dışındaki alanlarda ise İller tarafından finanse edilmektedir.

13. Sonunda, 1984 den bu yana, yat limanlarının yönetimi Komünlerin, ticari limanlarla balıkçı limanlarının yönetimi İllerin, nehirlere liman kurulması ve işletilmesi ile gemi seferlerine elverişli su ortamlarının sağlanması Bölgelerin, ulusal önemi olan limanlar ile polis yetkisi olan limanlar devletin yetkisindedir.

7. YEREL VE BÖLGESEL YÖNETİMLER ARASINDA İŞBİRLİKLERİ VE DİĞER İLİŞKİLER

7.1. Kurumsallaşmış işbirliği

Toplum yararına projelerin gerçekleştirilmesi amacıyla yerel yönetimlerin bir araya gelerek, kamu şirketleri/tüzel kişiliklerioluşturmaları mümkündür.

Kamu tüzel kişiliklerinin birçok biçimi vardır. Bunları,“aynı seviyedeki yerel yönetimleri bir araya getiren”,“her düzeyden yerel yönetimleri bir araya getiren” ve hatta“birlikte diğer kamu hukuk birimlerini de kapsayan” işbirlikleri olarak ayırmak mümkündür.

Aynı düzeydeki yönetimleri bir araya getiren işbirliği oluşumları şunlardır:

•Komünler için :

oKomünlerBirliği (Consortia of Communes) (tek amaçlı veya çok amaçlı)

oİlçeler,

oKentsel Birlikler (Urban Communities)

oYeni Kent Birlikleri (New townconsortia),

oKomün Birlikleri (Communities of Communes),

oŞehir Birlikleri (Communities of Towns)

•İl’ler için

oİller arası Kurum ve Birimler,

•Bölgeler için:

oBölgelerarası anlaşmalar ve kurumlar

Farklı düzeydeki yönetimleri (communes-départements-regions) bir araya getiren işbirlikleri“Karışık Ortaklıklar/Birlikler” olarak adlandırılmaktadır(mixed-consortia).

Tüm bu işbirliği oluşumları bir kamu tüzel kişiliği olup, yasal bir kimliğe ve mali özerkliğe sahiptir. Faaliyetleri, Valilerin denetimine tabidir.

7.2. Birliklerin (consortia) veya Ortak Yönetimlerin (JointAuthorities) Özellikleri

1966 tarihli yasayla kurulan kentsel birlikler dışında işbirliği birimlerinin dört tanesi (Bordeaux, Lille, Lyon, Strasbourg), bir araya gelebilen yönetimlerce serbest biçimde oluşturulmuştur.

1980 de bunlar oluşturulduğunda, yetkili ilk işbirliği birimi olan komün birlikleri (consortia of communes) sadece bir amaç için çalışabiliyordu. Bunlar tek amaçlı tüzel kişiliklerdi.

1959’dan başlayarak bunların çok amaçlı hale gelmelerine izin verilmiştir. Ancak bu işbirliği birimlerinin yalnızca farklı faaliyetlerde bulunmalarına izin verilmekle kalmayıp bazıları buna mecbur da tutulmuştur.Yasaların, aktivitede bulunmaları zorunlu onbir faaliyet alanı tanımladığı Kentsel birlikler(Urban communities) ile farklı alanlarda bir grup faaliyetten sorumlu Komün birlikleri ve kentsel birliklerile ilgili durum budur.

Diğer tüm gruplanmalar, tek amaçlı veya çok amaçlı olmak üzere kendi sorumluluk alanlarını kendileri belirleyebilmektedirler.

7.3. Birliklerin ve Ortak Yönetimlerin Amaçları

Bu birliklerdeki tüzel kişiliklerin zorunlu yetkileriyle, kurucu üyelerin kararıyla belirlenen serbest yetkiler arasında bir ayrım yapılması gerekmektedir.

Zorunlu yetki alanları:

a. Aşağıda belirtilen konular Kentsel Birliklerin zorunlu faaliyet alanlarını tanımlar:

-Komünlerarası Kalkınma ve Gelişme Anlaşmaları, master planlar, imar planları veya kentsel plan dokümanlarının hazırlanması, yerel yaşam alanları programlarının oluşturulması, toplum yararına kullanılabilecek alanların yaratılması ve bunlar içinbelediye meclislerinin görüşlerine başvurulması,

-Gelişme bölgelerinin oluşturulması ve uygulanması; ekonomik kalkınma faaliyetleri; sanayi bölgeleri, üçüncül sanayi, elsanatları, turizm, liman ve havaalanları faaliyet zonlarının oluşturulması ve ekipmanlarının temini; toplum yararına rehabilitasyon faaliyetlerinin planlanması ve uygulanması;

-Tüm bir gelişme programını dikkate alarak bu kapsamda, kent planlaması yasasının (code de l'urbanisme) L.332-9 maddesinde adı geçen sektörlerin gelişmesinin sağlanması;

- “Birlik tarafından oluşturulan veya gerçekleştirilen 2. ve mükerrer 2. Maddede adı geçen bölge ve sektörlerdeki” okul yapılarının,hizmete girmesinden sonraki 10 ar yıllık periyodlar içinde inşaatı, iyileştirilmesi ve onarımının yapılması. Bu yapıların mülkiyeti ve onarımı, talep halinde, sınırları içinde kaldıkları Komüne devredilebilir. Bu durumda bu yapılarla ilgili kredilerin geri ödeme koşulları, komün meclisi ile ilgili belediye meclisinin bu konudaki kararlarıyla belirlenebilir;

-acil durum ve itfaiye hizmetleri;

-kentsel yolcu taşıması;

-üst ve alt kademe okullar;

-tarımsal sulama dışındaki su ve drenaj/tahliye, evsel atıklar,

-mezarlıkların tesisi ve mevcut mezarlıkların genişletilmesi, krematoryumlar,

-mezbahalar, et satış yerleri ve ulusal öneme haiz satış yerleri;

-yol ve trafik işaretleri ve sinyalleri;

-park ve park yerleri;

Kentsel birlikler, toplumsal önemi olan faaliyetlerin sağlanabilmesi veya gerçekleştirilebilmesine katkıda bulunmak amacıyla üye komünlere mali yardımda bulunabilir.

b. Komün Birlikleri (community of communes)

Komün birliklerinin amacı, yerel kırsal alanların gelişmesi ve kalkınmasına yönelik ortak projeler oluşturabilmek ve belirli konularda dayanışma sağlamak amacıyla Komünleri bir araya getirmektir. Birlik, toplumsal menfaatlerin sağlanması amacıyla, tüm toplumun yararına olacak şekilde, arazi kullanımı ve ekonomik kalkınma konularındaki faaliyetleri yürütmek için, üyeleri olan Komünler adına ve onların yerine eylemde bulunmaya tam yetkilidir.

Komün Birlikleri aynı şart ve koşullarda aşağıdaki dört alandan en az biriyle ilgili faaliyette bulunmak zorundadır:

- Çevrenin, eğer olabiliyorsa İl Planları ile korunması ve geliştirilmesi,

- Konut ve insan yaşam alanı politikaları,

- Yolların inşası, bakımı, onarımı,

- Kültür ve spor alanları ile okul öncesi ve temel eğitimle ilgili tesislerin inşası, bakım-onarımı ve işletilmesi; kültürel aktivitelerin sağlanması ve yaygınlaştırılması; Haut-Rhin, Bas-Rhin ve Moselle İllerinde, rahiplerinin maaşlarının devlet tarafından ödendiği ve dini kullanıma tahsis edilmiş olan yapıların inşası ve onarımı,

c. Şehir Birlikleri(communities of towns)

Bir Şehir Birliğinin amacı, mekansal olarak birbirleriyle “kentsel dayanışma” sınırı içinde kalan birbirine yakın Komünleri, uyumlu ve düzenli bir biçimde genişleyip büyümelerini sağlamak amacıyla bir araya getirmektir. Şöyle ki, Birlikler, aşağıda belirtilmiş olan her iki alanda da toplumun menfaatine uygunbuldukları faaliyetleri yürütmeye, yetkilerini kullanmaya ve birleşik düzenlemeler yapıp yayınlamaya, üyesi olan komünler adına ve yerine tam yetkilidir.

-Arazi kullanım kararları: Nazım planların vesektörel planların yapımı, kalkınma ve gelişme/ıslah için komünlerarası Antlaşmaların gerçekleştirilmesi, Konut ve İnşaat Yasası’nın L.302-1 maddesi kapsamında yerel yaşam alanlarının oluşturulması, uyumlu iyileştirme ve ıslah alanlarının gerçekleştirilmesi,

-Ekonomik kalkınma faaliyetleri, sanayi alanları, üçüncülalanlar, küçük sanatlar, turizm, liman ve havalimanlarının tesis ve teçhiz edilmesi,

Şehir Birlikleri aynı şart ve koşullar altında aşağıdaki dört faaliyet grubunun en az biri ile ilişkili yetkilerini kullanmak zorundadır:

-İl Planı olan yerlerde, bu plan dahilinde çevrenin korunması ve geliştirilmesi, insan yerleşimleri politikalarının hazırlanması, gürültü, su ve hava kirliliği ile mücadele, atıkların deşarjı, toplanması, arıtılması ve imhası;

-Konut politikası ve rehabilitasyon faaliyetleri,

-Yolların yapımı, iyileştirilmesi ve bakımı, kentsel hareket planları ve kentsel ulaşım;

-Okul-öncesi ve temel eğitimle ilgili kültür ve spor tesisleri ile diğer tesislerin inşası, bakım-onarımı ve işletilmesi, rahiplerinin maaşlarının devlet tarafından ödendiği Haut-Rhin, Bas-RhinandMoselle İllerinde dini kullanıma ayrılan yapıların inşası ve bakım, onarımı.

d. Yeni Kent Birlikleri(thenewtownconsortia)

Yeni Kent Birlikleri kent planlama, konut, ulaşım, çeşitli altyapı tesisleri, yeni yollar, ekonomik kalkınma, planlama, birleşik gelişme bölgeleri konularında yatırım yapmak ve bu yatırımların programlanmasından sorumludur. Aynı zamanda Belediye Meclisinin nitelikli çoğunluğu ile alınan kararlar doğrultusunda, yürütülen araştırmalarda kamu menfaati olarak belirlenen faaliyetleri de yürütme ve yönetmekle yükümlüdürler.

e. İlçeler

İlçelerin itfaiye merkezleri ve konut hizmetleriyle ilgili olarak iki zorunlu görevi vardır.

f. Yasalarla Belirlenmiş Yetkileri olan Tüzel Kişilikler

Bu Tüzel Kişilikler temelde tek-amaçlı ve çok amaçlı Birlikler/Birlikler, Karışık Birlikler ve İlçelerdir. Görevleri genellikle aşağıda belirtilen konularla sınırlıdır:

– Teknik altyapının sağlanması: yollar, içme suyu temini, drenaj, hidrolik mühendisliği işleri vb.

– Sınai ve ticari kamu hizmetlerinin yönetimi: evsel atıkların toplanması ve arıtılması, okul servis hizmetleri, okul veya okulla ilgili (kantinler, kreşler) faaliyetlerin yönetimi, sağlık ve sosyal hizmet faaliyetlerinin yürütülmesi.

8. FİNANSMAN

8.1. Vergiler

–

Yerel Yönetimler için Belirlenen Oranlar ve Vergiler

Gelir elde edilen vergiler yerel Yönetimler tarafından oylamaya sunulmaktadır ancak vergi tabanlarının belirlenmesi ve vergilerin toplanması devlet tarafından yapılmaktadır.

- Devlet vergilerine ek olarak toplanan vergiler.

•Mülkiyet transferlerine ek olarak Belediye Vergisi: Komünler

•Mülkiyet transferlerine ek olarak İlçe Vergisi : İlçeler

•Mülkiyet transferlerine ek olarak Bölge Vergisi: Bölgeler

Yerel Yönetimler (Komünler, kendi vergilendirme hakkı olan gruplanmalar, ilçeler, bölgeler) bu vergilerin oranlarını saptamak veya istedikleri zaman uygulamak konularında özgürdürler. Dört dolaysız vergilendirme için, vergi oranlarının uygulanmasında aşağıdaki kurallara dikkat edilmesi gerekmektedir:

•Vergi miktarını sınırlamak için bir tavan limitin benimsenmesi,

•Vergi mükellefleri arasında herhangi bir haksız, eşitsiz uygulamaya yol açmamak, birini diğerine karşı avantajlı veya dezavantajlı konuma geçirmemek için oranlar arasında tutarlı bir ilişkinin belirlenmesi,

Yerel Yönetimlerin yeni vergiler belirleyip uygulamak konusunda her hangi bir yasal yetkileri bulunmamaktadır.

8.2. Devlet tarafından Yerel Yönetimlere sağlanan Hibeler

Devlet yerel yönetimlere çeşitli şekillerde hibeler sağlamaktadır. Bunlardan ilki, aşağıdaki şekilde dağıtılan işletme hibeleridir:

•Nüfusu 10.000 in üzerinde olan Komünlerin bütçesinin %27 si ile nüfusu 10.000 den az olan Komünlerin bütçesinin %30 una tekabül eden Genel İşletme Hibesi(GİH) (dotation globale de fonctionnement– DGF);

•İl bütçesinin yaklaşık %7 sini oluşturan İl İşletme Hibeleri,

•Serbest gelir vergiisi ulusal eşitleme fonu (fondsnational de péréquationde la taxeprofessionnelle– FNPTP) (secondfraction);

•Komünlerarası yapıların ve kırsal merkezlerin (bourgs-centres) ekonomik kalkınmasına katkıda bulunmayı amaçlayan Kırsal kalkınma Hibesi (dotation de développementrural– DDR).Bu, serbest gelir vergisinin (FNPTP) ulusal eşitleme fonunun ilk bölümünü oluşturup, tahakkuk eden yıldaki ödemenin ertesi yıla dondurulmasıyla finanse edilen, yerel yönetimlere serbest gelir vergisindeki açıkları karşılamak için ödenen bir devlet (sübvansiyonu) biçimidir.

•Komünlere ödenen özel katkılar:

oKent merkezi (ville-centre) hibesi, birleşerek genişlemiş kentlerin ortasında kalan komünlere, bunların bir kısım faaliyet ve hizmetlerinin komşu Komün yaşayanlarınca kullanılması nedeniyle oluşan özel maliyetlerini karşılamak amacıyla yapılan katkılardır. Bu hibe, GİH nin toplam kaynakları üzerinden alınan vergilerle desteklenmektedir.

oTurist Hibesi, mevsimsel olarak nüfus alan Komünlerin istisnai harcamaları içindir. Bu hibe de, GİH nin toplam kaynakları üzerinden alınan vergilerle desteklenmektedir.

oKentsel Dayanışma Hibesi (dotation de solidaritéurbaine– DSU), en dezavantajlı kent komünleri içindir. En gözde ve tercih edilen Komünlere ödenen GİH’denminimum kademeli vergi oranının düşülmesiyle sağlanmaktadır;

•Île-de-France Bölgesindeki Komünlere özel yardımlar:

oÎle-de-France Bölgesi Kömünleri Dayanışma Fonu: Île-de-France bölgesindeki Komünler arasındaki refah eşitsizliklerini gidermeye yönelik bir yardımdır, en gözde Komünlerin vergi kaynaklarından elde edilen gelirlerle desteklenmektedir.

İkinci tür hibeler, yerel imkan hibeleri ile temsil edilmektedir. Şu şekilde dağıtılmaktadır:

•Katma Değer Vergisi Tazmin Fonu (KDVTF)ndan yararlananlar:

oKomünler, İller, Bölgeler, bunların Birlikleri ile ticari işletme ve kuruluşları;

oYeni kentlerin yönetiminden sorumlu birimler;

oİllerin (département)yangın ve acil durum birimleri;

oToplum sosyal faaliyet merkezleri,

oOkul fonları;

oYerel İdare Hizmetleri Merkezlerinin Ulusal Merkezi;

•Komünlerin Genel Malzeme Hibesi (GMH) (dotation globale d'equipement– DGE), her iki dilimi için de ilgili yönetimlerin büyüklüğüne göre farklı dağıtım kriterleri mevcuttur ;

•İller için olan GMH İllere, İllerin İdari Birliklerine, İllerin (département) yangın ve acil durum hizmetleri ile yerel yönetim hizmetlerinin ulusal merkezine verilir.

Alan yönetimlerine devlet tarafından verilen hibeler dayanağını çeşitli yasalar ve diğer mevzuat hükümlerinden almaktadır.

8.3. Eşitleme Yöntemleri

Temel İşletme Hibeleri (GİH ve SÇVUEF) eşitleme kriterlerine göre dağıtılırlar.

GİH için 2 temel dağıtım biçimi vardır:

•İlki, Komünlerin harcamalarını dikkate alır (işletme maliyetlerini, sosyal konut sayısını, okul çocuklarının sayısını ve yerleşim içi/belediye yollarının uzunluğunu belirleyen nüfus büyüklüğü/Komünde yaşayan insan sayısı)

•İkincisi; eşitleme ile ilgilidir ve toplam GİH fonunun yaklaşık %37,5 uğunu temsil eder. Krediler vergi gelirlerindeki düşüşlere göre dağıtılır. Bu da, Komün’ün mali potansiyeli ve referans mali potansiyeli (Komünün ait olduğu nüfus kategorisi) arasındaki farkın mali güçle ağırlıklandırılmasıyla hesaplanır. Sonuç olarak, Komünün mali refah seviyesi ne kadar azsa, GİH den aldığı miktar o kadar çoktur.

Kredilerin bir bölümü kişi başına düşen ortalama gelire göre de dağıtılabilir (nüfus kategorisiyle kıyaslandığında) ancak bu, eşitleme fonunun ancak %7 sini oluşturur.

KDVTF nun büyük kısmı (yıllık kaynakların yaklaşık %70 i), yapısal olarak en temel mali kaynak olan SÇV gelirleri çok düşük olan Komünler (Fransız Komünlerinin yaklaşık yarısı) arasında dağıtılmaktadır. Böyle bir eşitlemeden en çok küçük kırsal Komünler yararlanmaktadır. Fonun ikinci kısmı, SÇV gelirlerinin önceki yıllara göre düştüğünden yakınan ve gerçekte ciddi bir vergi kaybı yaşayan Komünler için ayrılmıştır.

Son yasal değişiklikler -DSU ve DDR ın oluşturulması- GİH ile gözlemlenen bir takım eşitsizlikleri düzeltmeyi ve işletme hibelerinin dağıtılmasını hızlandırmayı amaçlamaktadır.

8.4. Krediler

Fransız yerel yönetimleri, üst yönetimlerinden herhangi bir onay almadan borçlanmak konusunda tamamen serbesttirler.Kredilere ilişkin kararlar diğerleri ile aynı yasal mevzuata tabidir, ancak bunların uygulanabilir olması için Vali’nin onayına gönderilmesi gerekmektedir. Vali, konunun yasal koşulları yeterince sağlamadığını düşündüğü hallerde konuyu idari mahkemeye götürebilir.

Genel uygulamada Karar,kredi işlemlerini yürütmek üzere Belediye Başkanını yetkili kılar.

İçerik olarak da yatırımlara bir gelir oluşturan kredi, sermaye harcamalarını da kapsamak zorundadır. Hiçbir şart ve koşulda krediler, bir önceki kredi borcunu ödemek için kullanılamaz. Kredilerin yasal koşulları, genel yasalarla tanımlandığı gibidir (yasal faiz oranı aşılamaz).

Yerel yönetimler herhangi bir kredi kuruluşundan kredi almak konusunda serbesttirler. Yabancı para cinsinden borçlanmak konusunda da geniş bir özgürlükleri vardır. Bankaların ise, yerel yönetimlere vermiş oldukları krediler için ne belirli bir finans kaynakları ne de devletten aldıkları herhangi bir gelirleri yoktur.

Yerel yönetim kredileri için “Créditlocal de France” adlı bir “referans” kuruluş bulunmaktadır. Ancak, özel hukuka tabi ticari bir tüzel kişilik olmasına karşın sermayesi kamuya ait (devlet ve Caissedesdépôtsandconsignations) olan bu kuruluşun özel bir ayrıcalığı olmayıp diğer bankalarla doğrudan rekabet halindedir.

Yerel yönetimlerin finans piyasalarına bono sürme olanakları da bulunmaktadır.

Özel teminatlar yoktur. Genellikle herhangi bir yerel yönetimin kreditörü, bölgesel denetim biriminden (chambreregionaledescomptes) başlayıp Vali’de bitecek olan ve sözkonusu yönetimin bütçesinde borç ödemesi harcaması olarak gösterilecek işlemleri resmi olarak yapabilmek için yetki alabilmektedir.

8.5. Bütçe Kontrolü

Bütçe denetiminin sınırları kesin biçimde tanımlanmıştır ve yalnızca bütçe belgeleriyle(İlk Bütçe, Ek bütçe, Varsa değişiklik kararları, Varsa mülhak bütçeler, Devlet Bütçesi) ilgili olarak yapılır. Bu kapsamda denetim, oylama günleri ve ilk Bütçenin gönderilmesi, Bütçenin dengelenmesi, hesapların onaylanması, zorunlu harcamaların gösterilmesi ve ödenmesi konularını incelemeyi içerir.

Mali denetim İlde veya Bölgede devletin görevlendireceği kişi tarafından yapılır. Bölgesel Denetim Birimine (chambreregionaledescomptes)başvurabilir.Mali denetim, herhangi bir yönetimin bütçesinde değişiklik yapmasına ve bütçe evraklarının değiştirilmesine olanak tanır.

a. Bütçenin Oylanması

Bütçenin 31 Mart’dan önce oya sunulması gerekmektedir. Onaylı bütçeler, onaylandığı günden sonra en fazla 15 gün içinde devlet temsilcisine gönderilmek zorundadır. Bunun uygulanamaması halinde devlet görevlisi, konuyu geciktirmeden Bölge Denetim Birimi’ne bildirmek durumundadır.

Konunun havalesinden bir ay içinde Kurum, halka yapacağı bir bildirimle Bütçenin yeniden düzenlenmesi için önerilerde bulunur. Devlet temsilcisi bütçeyi yeniden düzenleyerek uygulanabilir hale getirir. Denetim Kurumunun önerilerinden sapması halinde bunun için açık gerekçeler ortaya koyması gerekmektedir.

Konunun bir kez Bölge Denetim Kurumu’na intikal etmesi, Danışma Meclisinin bütçe konularındaki yetkisinin süreç tamamlanıncaya kadar askıya alınmasına yol açacaktır. Bütçenin devlet temsilcisine veya resmi ofisine intikaline kadar, yetkili makamın (ordonnateur) bir önceki yılın limitlerini aşmayacak biçimde işletme masraflarını tahakkuk ettirme, düzenleme ve ödeme yetkisi bulunmaktadır.

b. Bütçenin Dengelenmesi:

Gelirler ve harcamalar gerçekçi bir biçimde değerlendirilmeli ve işletme - yatırım kategorilerinde dengelenmeli; buna ek olarak borçların geri ödemesi,yönetiminkesin olarak tahakkuk etmiş gelirlerinden finanse edilerek gerçekleştirilmelidir. Bütçenin dengelenmediği durumlarda, devlet temsilcisinin konuyu Bölge Denetim Kurumu’na götürüp danışabilmesi için 30 günlük bir süresi mevcuttur. Bölge Denetim Ofisi, 30 gün içinde Kurum’a bütçenin yeniden dengelenebilmesine ilişkin gerekli önlemleri (ek gelir veya zorunlu olmayan harcamaların kısıtlanması da dahil olmak üzere) sunmak zorundadır.

Komün bütçesinin Bölge Denetim Kurumu’na gönderilmesi, süreç tamamlanıncaya kadar bütçe uygulamasının askıya alınmasına neden olacaktır.

Bütçe, devlet görevlisi tarafından yeniden düzenlendiğinde:

– Aynı yıla ait ek bütçe Vali tarafından Bölge Denetim Ofisine gönderilmelidir;

– Yönetim muhasebesinin oylaması, bir sonraki yılın bütçe oylamasından önce yapılmalıdır, böylece eğer yönetim borca girerse, bu borç ilk bütçeye aktarılabilir.

– Bir sonraki senenin ana bütçesi Vali tarafından Bölgesel Denetim Kurumu’na gönderilmelidir.

c. Mali Tabloların Kabulü

Bütçe hareketlerinin sonuçları iki dokümana kaydedilir:

– Gelir ve harcama hesapları ilgili mali yılın bitimini izleyen yılın 1 Haziranını geçirmeyecek şekilde, sayman tarafından oluşturulur. Ancak kapatılmış bir bütçeye gelir ve harcamalar girildiğinde, bu tabloların en son 1 Mayıs’a kadar gönderilmesi gereklidir.

– Belediye Başkanı tarafından sunulan mali tabloların 30 Haziran’dan önce oya sunulması gereklidir. Daha sonra bunların, kabul tarihinden en geç 15 gün içinde devlet temsilcisine iletilmesi gerekmektedir. Bunun yapılamaması durumunda Vali, konuyu Komünün onayladığı son bütçeyi Bölge Denetim Ofisine bildirmek zorundadır.

9. YEREL VE BÖLGESEL YÖNETİMLERİN DENETLENMESİ

Anayasa’nın 72. Maddesine uygun olarak, Komünlerin, İllerin ve Bölgelerin hak ve özgürlüklerine ilişkin 2 Mart 1982 tarihli Yasaya göre bir devlet temsilcisi, İl’de veya Bölgede yerel yönetimlerin faaliyetleriyle ilgili olarak, eylem sonrası kontrol ve denetim yetkisiyle atanabilir (ex post factocontrol).

2 Mart 1982 Yasası yerel yönetimlerin kararları üzerindeki ön denetimi kaldırarak yerine kararların yasallığından başka hiçbir şeyle ilgilenmeyen (ex post factocontrol) denetimi getirmiştir.

Böylece Vali, kendisine iletilen her kararın yasalara uygun olup olmadığını da anlayabilmektedir. Buna göre bir kararın yasal olmadığına karar verirse, o kararı İdari Mahkemeye intikal ettirebilir. İdari Mahkemeye başvurmadan önce, kararı yasal olmayan yerel yönetime başvurarak kararı bozmalarını veya yasalarla uyumlu hale getirmelerini talep edebilir. Bu işlem, Vali’nin yasal yaptırım süresini de uzatır.

Yerel yönetim kararlarını feshetme yetkisi, yalnızca İdari Mahkemelere aittir.

Alan yönetimlerinin kararları zorunlu olarak yalnızca Vali’ye gönderilir, Vali yerel yönetimlerin faaliyetlerini denetleyebilir.

Yanlışlıkla denetlenen veya yetki ve imtiyazlarının icrası sekteye uğratılan herhangi bir yönetim, idari mahkemeye devletin sorumluluklarını hatırlatan bir itirazda bulunarak, uygunsuz denetimin yol açtığı zararların tazmin edilmesini talep edebilir. Ancak bu tür başvurular daha çok devletin bazı birimlerinin eylemsizliğine karşı tepki olarak yapılmaktadır.

Yerel yönetimlerin hesapları Vali ve Bölge Denetim Kurumu tarafından denetlenir.

Buna ek olarak, yerel karma ticari işletmelerine ilişkin 7 Temmuz 1983 Yasası Vali’ye, bu işletmelerin faaliyetleriyle ilgili özel denetim yetkisi vermiştir. Valilikçe yapılacak bir müdahale, yalnızca Vali’nin bizzat garantörlük yaptığı, yerel yönetimlerin finansal çıkarlarının korunması amacıyla yapılabilir.

10. YEREL VE BÖLGESEL YÖNETİM KARARLARINA KARŞI
BİREYSEL BAŞVURULAR

Tüm Fransız alan yönetimleri (yerel ve bölgesel) hukuken birer kamu tüzel kişisi olup, devletle birlikte seçildikleri süre boyunca yasal yönetim merciini oluştururlar. Dolayısıyla bireyler, normal hukuk çerçevesinde, yerel ve bölgesel yönetimlerin ve aynı şekilde devletin idari kararlarına karşı İdare’ler aleyhine dava açabilmektedirler.

Bu, başvurulara ilişkin koşullar konusunda Fransız kamu hukukunun ne kadar esnek olduğunu anımsatmaktadır:

•Avukatlık hizmetlerine gerek duyulmamaktadır (genellikle yetkiyi aşan (ultra vires) başvurularda)

•Bireyler için ise geçerli bir toplumsal durum/konum ve fayda olması yeterlidir, bunların ilki resmi bir gereksinimdir (halkın adalete başvurabilme kapasitesi), ikincisi şart ise adaletin vereceği bir karardır (sadece zarar görmüş bir faydanın olması).

11. YEREL VE BÖLGESEL İDARİ PERSONEL

11.1. Ana Personel Kategorilerinin Tanımlanması

Alan yönetimlerinin personeli (communes-départements-regions) 2 kategoriye ayrılır: yerel yönetim çalışanları ve geçici personel.

a. Yerel Yönetim Çalışanları

Yerel yönetim çalışanlarının genel yasayla belirlenmiş hak ve sorumlulukları olup bunlar 13 Temmuz 1983 tarihli Yasa ile tanımlanmış üç tür kamu hizmetinde çalışan (devlet kamu hizmetleri, hastane hizmetleri, yerel yönetim hizmetleri) kadrolu personelin içindedir.

Buna ek olarak yerel yönetim çalışanları, 26 Ocak 1984 tarihli Yasa hükümlerine tabi olup bu Yasa hükümleri Komünler, İller, Bölgeler veya bunlara ait kamu teşekküllerindeki idari kademede görev alan geçici ve kadrolu tüm pozisyonlar için geçerlidir.

Yerel yönetim çalışanları dört kategoriye bölünmüş ve A dan D ye harflerle belirtilen derecelerde, giderek küçülen bir hiyerarşiyle sıralanan kadrolarda (devlet kamu birimlerinde “corps” lara tekabül eder)²³⁷ görev yaparlar. Üç tür kamu hizmetindeki sınıflama ve ücretlendirme cetvellerinin yenilenmesine ilişkin 9 Şubat 1990 tarihli mutabakat belgesi ile D kategorisi kaldırılmıştır.

Yerel yönetim hizmetleri de aynen devlet kamu hizmetleri gibi, derecelerin ve pozisyonların ayrışmasına dayanır ve kariyer kavramı yasal hükümlerin temelini oluşturur: Kadrolu bir çalışan, pozisyonunu/işini kaybetse dahi derecesini koruyarak yerel yönetim hizmetlerinde derecesine karşılık gelen başka bir göreve atanabilir.

Yerel Yönetim hizmetlerinin özellikleri şu şekildedir:

– Kadrolar

Kadro kavramı, Devletin kamu hizmetlerinde çalışan “corps”ların ulusal düzeyde yönetimi gibi, yerel yönetim çalışanlarının da çalıştıkları İdare veya kuruluşiçinde yönetimini ifade eder. 26 Ocak 1984 tarih ve 4 sayılı Yasa değişikliği uyarınca bir kadro, belirtilen pozisyonlar için olan derecelere sahip, aynı belirli statüdeki memurları kapsamaktadır. Kadroların statüsü ulusal düzeyde aynılık gösterir. Kadrolar, yerel yönetim çalışanlarına yer değişikliği olanağı sağlasa da tek bir kariyer imkanı verir.

– Yetkili Pozisyonlar

Bir yerel yönetim çalışanının gelebileceği yetkili pozisyonlar, 26 Ocak 1984 tarihli Yasa (Madde 53) da belirtilmiştir (örneğin: İl ve bölge hizmetlerinin Genel Müdürü, nüfusu 5000 den fazla olan Komünlerin Genel sekreter ve Genel Sekreter Yardımcıları). Alan yönetimi, bazı durumlarda yetkili bir pozisyondaki yerel yönetim çalışanının yetkilerini elinden alabilir. Bu durumda çalışan kişi, kendi çalıştığı yerel yönetim içinde başka bir pozisyona transfer edilmediği takdirde, görevinden alınarak Yerel Yönetim Ulusal Merkezi’ne alınır veya kişi yerel yönetim hizmetlerinde çalışmak istemediği takdirde kendisine tazminat ödenir.

– Yarı zamanlı personel

Yerel nüfusun az olması, kamu hizmetlerinin temin ve bakımı ile idari işlerin yalnızca haftada birkaç saatlik bir istihdam kapasitesine ihtiyaç göstermesi nedeniyle yarı zamanlı personel istihdamı, yerel yönetimlerde sıkça karşılaşılan bir uygulamadır.

b. Kadrosuz/Geçici Personel

Kadrosuz personel idari hiyerarşide herhangi bir derece işgal etmeyip ancak belli bir süre için ve tanımlı koşullarda istihdam edilirler.

11.2. İdari İşlerden Sorumlu Birimler

Yerel yönetim hizmetlerinde istihdam edilen personele ilişkin kurallar, yasalarla ve yönetmeliklerle belirlenmiş olup ulusal bir özellik gösterir. Anayasa’nın “Yerel yönetimlerin bağımsız yönetimi” ilkesi çerçevesinde, bu bağımsızlığın ilkelerini yalnızca yasalar belirleyebilir.

11.3. Mali İşlerden Sorumlu Birimler

Kamu çalışanlarının hak ve yükümlülüklerine ilişkin 13 Temmuz 1983 tarih ve 83-634 sayılı Yasanın 20. Maddesi kamu çalışanlarına çalıştıkları döneme ait aylık ücreti ile birlikte yaşam yardımı, aile yardımı ile yasa ve yönetmeliklerle hakettiği diğer ödentilerin ödenmesini hükme bağlamıştır.

Dolayısıyla burada bir yanda bir ücretlendirme sistemi, diğer yanda ise yardım gibi diğer ödentilerin yapıldığı iki sistemin ayrımını iyi yapmak gerekmektedir.

a. Ücretlendirme Sistemi

Ödemelere esas tabloların oluşturulmasına ilişkin yetkiler ulusal düzeydedir. 17 temmuz 1985 tarih ve 85-730 sayılı Karar, devlet memurları ve yerel yönetim çalışanlarının aylık ücretleri, yaşam yardımı ve aile yardımının belirlenmesi konusunda aynı yasalara tabi olduğunu hükme bağlar. Aylık ücretler (maaş), çalışanın derece ve basamağına veya atanmış olduğu pozisyona bağlıdır.

b. Yardım/Ödenek Sistemi

Ödenek sistemleri, her alan yönetiminin Danışma Meclisi veya kamu kuruluşunun Yönetim Kurulunca devletin farklı hizmet limitleri dahilinde olmak üzere belirlenir. Ancak, Yasama organı, yerel yönetimlerin ödeneklere ilişkin müdahalesini devlet hizmetlerinde uygulanacak ödenek sistemleri ile kısıtlamıştır.

11.4. Hizmet koşullarının Ulusal Kamu Hizmetleriyle olan İlişkisi

Fransa’da üç çeşit kamu hizmeti vardır: Devlet Kamu Hizmeti (11 Ocak 1984 tarihli Yasa ile düzenlenmiştir), kamu hastane/sağlık hizmeti (9 Ocak 1986 tarihli Yasa ile düzenlenmiştir) ve alan kamu hizmetleri (26 Ocak 1984 tarihli yasa ile düzenlenmiştir).

Bu üç kamu hizmeti, 13 Temmuz 1983 tarihli yasa kapsamında, kamu çalışanlarının hak ve yükümlülüklerini belirleyen, genel bir dizi düzenlemeye dayanmaktadır. Bu yasa kamu çalışanlarına tanınan teminat ve kefaletler(örneğin; fikir özgürlüğü, grev hakkı, işçi sendikalarına üyelik hakkı) ile kamu çalışanlarının yükümlülüklerini (örneğin profesyonel gizlilik, kamu soruşturmalarına cevap verme) düzenlemektedir.

Aynı yasa kamu hizmetlerindeki kariyer sistemini de belirlemiştir. Bu, derece ve pozisyonların ayrışmasını içerir. Devlet kamu birimleri ile alan yönetimleri kamu birimleri arasındaki ilinti, bu iki birim arasında geçiş yapabilme olanağıdır. Yasaya göre; devlet memurlarının yerel yönetimbirimlerine, yerel yönetim çalışanlarının da devlet kamu birimlerinegeçebilirliği, bu hizmetlerde çalışanların kariyerleri için temel bir garanti olarak görülmektedir.

11.5. İstihdamdan Sorumlu İdareler

a. Yerel Yönetim Hizmetlerinde Çalışacak Personelin İstihdamına İlişkin Genel Hükümler

Bu genel şartlar, kamu çalışanlarının hak ve yükümlülüklerine ilişkin 13 temmuz 1983 tarih ve 83-634 sayılı Yasanın hükümlerindendir. Adayların kamu hizmetlerinde çalışabilmesi için belirli koşullara sahip olmaları gerekmektedir. Bunlar:

– vatandaşlık haklarına sahip olmaları;

– 2 numaralı bültenle polis kayıtlarına geçmiş eylem ve fiillerde bulunmamış olmaları;

– Ulusal Hizmet Yönetmeliğinin gerektirdiği koşullara haiz olmak;

– Görevin gerektirdiği fiziki yetenek ve şartlara sahip olmak,

– Fransız vatandaşı olmak.

Son koşula rağmen 26 Temmuz 1991 tarihli Yasa diğer Avrupa Birliği ülkelerinin vatandaşlarının da belli şartlarla Fransız kamu hizmetlerinde çalışabileceğini öngörmektedir.

b. Atama

Atama yetkisi alan yönetimlerinin uhdesindedir. Atama şartlı olarak yapılmaktadır. Atanan kişi, özel personel statüsünde belirlenmiş kurallar gereği, belli bir deneme süresini tamamlamak zorundadır.

Deneme süresinin tamamlanmasını müteakip, alan yönetimi kalıcı kadroyu ihdas eder.

12. DEVAM EDEN VEYA ÖNGÖRÜLEN REFORMLAR

Fransa’da “desantralizasyon” amaçlı değişimler Anayasal ve yasal çerçevede süreklilik arz etmektedir. Şeffaflık, dayanışma ve modernizasyon 1988-1993 döneminde yasama organının/parlamentoyu esas aldığı üç temel temadır. 1992 yılı, Cumhuriyetin alan yönetimlerine ilişkin yasa (6 Şubat 1992 Yasası) ile Yerel yönetim görevlerinin uygulanmasına ilişkin Yasa ( 3 Şubat 1992 tarihli Yasa)nın kabul edildiği önemli bir yıl olmuştur.

1982 ve 2003 yılları arasında, Fransa’nın merkezi yönetim anlayışını temel alan üniter yapısını, yerelleşme ilkesine göre değiştirmek amacıyla yerel yönetim düzenlemeleri yapılmıştır.

2003 yılında, yerelleşme ve bölgeselleşme doğrultusunda yapılmak istenen yasal değişikliklere zemin hazırlamak üzere Anayasa’da bazı değişikliklere gidildi. İlerleyen dönemde ülke ve dünya koşullarının gerektirdiği yasal değişiklikler sürdürülmektedir.