1. YASAL DURUM
1.1. Anayasal Hükümler
İtalya’da bölgesel demokrasiyle ilgili temel Anayasal metinler:
1. Anayasa, II.Bölüm, 5. Madde – V. Başlık (114-133. Maddeler)
2. Özel Statülü Bölgelere ilişkin mevzuatı da kapsayan Anayasal hükümler:
o 26 Şubat 1948 tarihli ve 2 numaralı Anayasal hüküm: 15 Mayıs 1946 gün ve 455 sayılı hükümet Kararı ile Sicilya Bölgesinin Özel Statüsünün anayasal hükme dönüştürülmesi,
o 26 Şubat 1948 tarih ve 3 numaralı Anayasal hüküm: Sardunya’nın Özel Bölge olması,
o 26 Şubat 1948 tarih ve 4 numaralı Anayasal hüküm: Valle d’Aosta nın Özel Bölge olması,
o 26 Şubat 1948 tarih ve 5 numaralı Anayasal hüküm: Trentino-Alto Adige’nin Özel Bölge olması,
o 26 Şubat 1948 tarih ve 1 numaralı Anayasal hüküm: Friuli – Venezia Giulia’nın Özel Bölge olması,
3. Yukarıda sözü edilen mevzuatta değişiklik ve ek yapan Anayasal hükümler:
o 10 Kasım 1971 tarih ve 1 sayılı Anayasal Hüküm: Trentio – Alto Adige’nin özel statüsünde ek ve değişiklik,
o 9 Mayıs 1986 tarih ve 1 sayılı Anayasal Hüküm: 26 Şubat 1948 tarih ve 3 sayılı Anayasal Hükmün (Sardunya özel statüsü) 16. Maddesinde bölgesel meclis üyelerinin sayısında değişiklik öngören değişiklik
o 23 Eylül 1993 tarih ve 2 sayılı Anayasal Hüküm: Valle d’Aosta, Sardunya, Friuli-Venezia Giulia ve Trentino – Alto Adige’nin özel statülerine ilişkin değişiklik ve ekler,
o 31 Ocak 2001 tarih ve 2 sayılı Anayasal Hüküm: Özel Statülü Bölgeler ve özerk İl’lerde Başkan’ın doğrudan seçilmesine ilişkin hükümler,
4.Bölgeleri ilgilendiren diğer Anayasal Hükümler:
o 23 Şubat 1972 tarih ve 1 sayılı Anayasal Hüküm: Sicilya Bölge Parlamentosu ile Valle d’Aosta, Sardunya, Friuli-Venezia Giulia ve Trentino – AltoAdige’nin bölge meclislerinin görev süresinde değişiklik öngören değişiklik ve ekler,
o 12 Nisan 1989 tarih ve 3 sayılı Anayasal Hüküm: 23 Şubat 1972 tarih ve 1 sayılı Anayasal Hükümle Sicilya Bölge Parlamentosu ile Valle d’Aosta, Sardunya, Friuli-Venezia Giulia ve Trentino – AltoAdige’nin bölge meclislerinin görev süresinde değişiklik öngören değişiklik ve ekler. Valled’Aosta ‘nın özel statüsünde düzenlemeler yapan değişiklikler,
o 22 Kasım 1999 tarih ve 1 sayılı Anayasal hüküm: özel statülü olmayan Bölgesel Yönetim Başkanlarının doğrudan seçilmesine ve Bölgelerin yasal özerkliğine ilişkin hükümler,
o1 8 Ekim 2001 tarih ve 3 sayılı Anayasal hüküm: Anayasa’nın V. Kısım – II. Bölüm’ünde değişiklikler.
1.2. Temel Devlet Mevzuatı
o2 Ekim 1953 tarih ve 62 sayılı Yasa (Bölgesel Birimlerin Oluşması ve İşleyişi)
o 17 Şubat 1968 tarih ve 108 sayılı Yasa (Bölgesel meclislerin seçimine ilişkin hükümler),
o 15 Ocak 1972 tarih ve 1, 11, 14 ve 15 sayılı, 24 Temmuz 1977 gün ve 616 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri: Devletin idari işlevleri bölgesel yönetimlere devri,
o 23 Şubat 1995 tarih ve 43 sayılı Yasa (Özel Statülü Olmayan Bölgelerde bölge meclislerinin seçilmesine ilişkin hükümler),
o 15 Mart 1997 tarih ve 59 sayılı Yasa (idari görevlerin ve işlevlerin Bölgeler eve yerel yönetimlere devri için Hükümetin yetkilendirilmesi)
o Merkezi idari fonksiyonların Bölgelere ve yerel yönetimlere devrine ilişkin Kararnameler (özellikle 112/1998 sayılı Kararname)
o 18 Şubat 2000 tarih ve 56 sayılı Kararname (mali özerklikle ilgili hükümler)
o 5 Temmuz 2003 tarih ev 131 sayılı Yasa (18 Ekim 2001 tarih ve 3 sayılı Anayasal Hükmün uygulanmasıyla ilgili hükümler)
o 2 Temmuz 2004 tarih ve 165 sayılı Yasa (Bölgesel birimlerin seçimine ilişkin Anayasa’nın 122. Maddenin 1. paragrafının uygulanmasına ilişkin hükümler)
o 4 Şubat 2005 tarih ve 11 sayılı Yasa (İtalya’nın AB’ye katılmasına ilişkin yasal çerçevenin genel hükümleri ve diğerlerine ek olarak Bölgelerin ve yerel yönetimlerin Avrupa Birliğindeki rolüne dair ilişkin uygulamalara ilişkin genel hükümler
2. YEREL VE BÖLGESEL YÖNETİMLERİN YAPISI
2.1. Alt Yönetimler
• Belediyeler,
• İller,
• Metropoliten şehirler,
• Bölgeler
2.2. Rakamsal Veriler
Bölgesel Yönetimlerin Sayısı
* Birinci İtalyan Anayasası ile 19 adet Bölge oluşturulmuştur. Bunlardan 4 tanesi ilk Anayasa’nın onaylanmasından önce mevcutken, diğerleri ise sonradan oluşturulan bölgelerdir.
İtalya’daki Bölgelerin yüzölçümleri
Bölgesel Yönetimler ve 2001 yılı Bölge Nüfusları
Kaynak: www.comuni-italiani.it - 2001 ISTAT (National Institute of Statistics) Survey - final veri
Coğrafi alan ve nüfus açısından en küçük bölge Valle d’Aosta iken en büyük coğrafi alana sahip bölge Sicilya, en yüksek nüfusa sahip bölge de Lombardiya’dır.
2.3. Alan Sınırlarında Değişiklikler
Mevcut Bölgeleri birleştirmek veya yeni bölgeler oluşturmak ancak Anayasa ile mümkündür. Bu yöndeki talep, seçmenlerin en az üçte birini temsil eden Belediye Meclisi’nden gelmeli ve referandumla halkın çoğunluğu tarafından onaylanmış olmalıdır. Bu konuda Bölgesel Meclislere de danışılmalıdır. Onların da uygun görmesi halinde hukuki olarak İl’lerin ya da Belediyelerin bir Bölge’den ayrılarak bir başka Bölge sınırları içine dahil edilmesine herhangi bir engel yoktur. Ancak bu belediye veya illerin katılmayı düşündükleri yeni Bölge’de de bir referandum düzenlenmiş olması ve Bölgesel Meclise daha önce danışılmış olması mutlaka gereklidir.
2.4. Merkezi Yönetimin Bölge Birimleri ve bunların Bölgesel Yönetimlerle ilişkileri
Bölgeler ve İller düzeyinde merkezi hükümetin taşra birimleri oluşturulmuştur. Bu birimler, merkezi hükümet tarafından atanan memurlar tarafından yönetilirler.
İç İşleri Bakanlığı –Hükümetin Bölge İdari Yönetim Birimleri (Prefettura-Ufficio Territoriale del Governo)- nın taşra birimleri, özel statülü olmayan her Bölgenin baş şehrinde, merkezi Hükümetin Bölge’deki ana temsilcisi olan Bölge Valisi (Prefect) tarafından yönetilir. Bölge Valisi, İçişleri Bakanlığı’nın taşra temsilcisi olup, aynı zamanda bir devlet temsilcisi sıfatıyla da görevini Başbakan veya farklı konulardan sorumlu Bakanların direktifleri doğrultusunda yürütür. Bölge Valisi görevi sırasında, hükümetin Bölge İdari Yönetim Birimlerinin ve yerel olarak hizmet veren devlet kurumlarının elemanlarıyla birlikte çalışır. Devletin Bölge düzeyindeki temsilcileri aşağıda belirtilen hizmetlerin ifasından sorumludur:
• Yerel düzeyde hizmet veren, devletin taşra birimlerinin yönetimleri arasında koordinasyonu sağlamak,
• Merkezi ve Bölgesel yönetimler arasında “güvenli işbirliği” prensibine saygılı bir işleyiş sağlamak,
• Başbakanlığı –Ulusal Bölgesel İşler Kurumu- ve ilgili Bakanlıkları, kabul edilmiş olan bölgesel yasa, yönetmelik, tüzük vs. tüm mevzuat ile idari hükümlerden haberdar etmek, böylece merkezi hükümetin bu yasaları değerlendirmesine ve gerekli bir durum olduğunda Anayasa Mahkemesine başvurabilmesine olanak tanımak,
• Uluslararası kuralların ve anlaşmaların ihlali, toplum yasalarına aykırı davranışlarda bulunulması veya kamu güvenliğini tehdit edecek durumlarda bölgesel/yerel birime gerekli cezai müeyyideleri uygulamak; ülke çapında yasal ve ekonomik birliğin sağlanması, özellikle sosyal ve sivil haklar kapsamında temel refah standartlarının temini gibi merkezi otorite gerektiren durumlarda, devlet adına Bölgesel (ve yerel birimlerin) yetkilere el koyarak Hükümetin yaptırımlarını uygulamak.
Özel Statülü Bölgelerde, 4. Maddede belirtilen görevler, ilgili mevzuatta belirtilen ve yöntemleri tanımlanan şekilde, devlet birimleri ile Bölgesel yönetimler tarafından yürütülmektedir.
3. BÖLGESEL YÖNETİMLERİN BİRİMLERİ
3.1. Karar AlmaOrganı
3.1.1. Görev ve Yetkiler
Bölgesel düzeyde Karar AlmaOrganı, Bölgesel Meclis’tir(Consiglio Regionale).
Bölgesel Meclisin yetkileri aşağıdakileri kapsar:
• Yasama yetkisi,
• Bölgesel Yasaları onama ve değiştirme yetkisi (özel statüye sahip olmayan Bölgelerde) Yasalarda yapılacak herhangi bir değişiklik için, Meclis üyelerinin 2 ardışık turda mutlak çoğunluğunun sağlanması gerekmektedir.
• Ulusal Parlamentoya yasa önerisinde bulunmak; Belediye ve İl’lerin bir Bölgeden alınıp başka bir Bölge’ye bağlanmasıyla birlikte, Bölge sınırlarında değişiklik yapılması konularında görüş vermek (bkz. Bölüm 2.3),
• Bölge Valisine karşı güvenoyu kullanılmasını gerektirmeyen bölgesel yönetim politikalarını denetlemek,
• Cumhurbaşkanlığı seçimi için, iki meclisli Parlamentonun birleşik Meclisine Bölge’den (biri Valle d’Aosta’dan olmak üzere) 3 delegeyi seçmek.
Bölgesel Meclis, Bölge mevzuatına uygun olarak şu yetkilerle donatılmıştır:
• Bölgesel yasaların olanak verdiği çerçevede Denetleme yetkisi,
• Bölgenin mali ve ekonomik planını, bölgenin 1 yıllık ve çok yıllık bütçe yasasını, fonların transferini ve bölgesel yürütme erki tarafından kabul edilmiş olan bilançosunu onaylamak,
• Bölgenin mali ve ekonomik faaliyetlerinin idaresini denetlemek,
• Bölgesel Kurumların, Birliklerin ve Konsorsiyumların faaliyetlerini denetlemek,
• Bölgesel kamu hizmetleri ile bayındırlık faaliyetlerine ilişkin planlarla bunların bütçelerini onaylamak,
• Gerektiği durumlarda ve yasalarda belirtilen kurallara göre Bölgesel Şirketlere Bölgesel temsilcileri atamak,
Özel statülü Bölgelerde farklı kurallar uygulanabilmektedir.
3.1.2 Meclisin Yapısı
Bölgesel Meclislerdeki üye sayısı, Bölge’nin nüfusuna göre 30 ila 80 kişi arasında değişmekte, bunların görev süreleri 5 yılda bir yenilenmektedir.
3.1.3 Seçim Yöntemi
Bölgesel Meclislerde Karma Seçim Sistemi uygulanmaktadır (nispi ve çoğunluk sistemi): Meclis üyelerinin beşte dördü, İl listelerinden seçilmektedir. Her seçmen, hem listeye hem de aday için oy kullanmakta, kalan beşte bir üye en yüksek oyu alan bölgesel listeden atanmaktadır. Kazanan tarafın/koalisyonun (eğer öyle ise) “oy çokluğu” ile Meclis sandalyelerinin en az %55 ini alması gerekmektedir.
3.2. Yürütme Organı
3.2.1. Görev ve Yetkiler
Bölgenin Yürütme organı Bölgesel Hükümettir(Giunta regionale). Yürütme organının görevleri şunlardır:
• Yasaları ve Bölgesel Meclis tarafından kabul edilmiş olan politikaları uygulamak,
• Meclis’e gönderilen Bölgenin Bütçesini ve yıllık bilançosunu hazırlamak,
Yürütme Organının aşağıdaki hususlarda da, bölge yasalarında tanımlanan sınırlar içinde hareket yetkisi vardır:
• Bütçenin belirli bölümleri arasında aktarma yapmak,
• Bölgenin bayındırlık projelerine ayrılan limitler dahilinde, bayındırlık projelerinin hayata geçirilmesini sağlamak,
• Bölge adına diğer tüzel kişiliklerle Sözleşmeler imzalamak,
• Bölge’nin mal varlıkları ve borçları (her ne kadar Meclis faaliyet raporunda belirtilse de) ile ilgili tasarruflar, satış ve tüm diğer hareketler,
• Bölgeyle ilgili mali ve diğer tüm planlama ve programlama,
• Herhangi bir Bölge ya da Devlet Yasasının anayasaya uygun olup olmadığı konusunda karar oluşturma ya da İnisiyatif gerektiren durumlarda,
Bölgesel Yönetimin, tüzük ve yönetmelik gibi ikincil mevzuatı da bölgesel yasalara uygun olması koşuluyla kabul etme yetkisi vardır.
3.2.2. Yapılanma/Oluşum
Bu Birim, Bölgesel Yasa’da belirtildiği üzere bir Başkan ve çeşitli sayıda üye (assessori)den oluşur.
3.2.3. Seçim Yöntemi ve Atamalar
Başkan, doğrudan seçmenler tarafından seçilir. Bu Anayasal bir şart olup, Bölgeler kendi mevzuatlarını oluşturup kabul edinceye kadar yürürlükte kalır. Birçok Bölge kendi mevzuatlarını devlet uygulamalarına uygun olarak yasalaştırmışlardır.
Bölgesel Hükümetin üyeleri, doğrudan seçilmiş olan Bölge Başkanı tarafından atanır. Bunlar Meclis üyelerinden olmak zorunda değildir. Bazı Bölgelerde, Meclis üyeliği ile yürütme erki, nitelikleri itibarı ile aynı kişide birleşemez.
3.3. Bölgesel Yönetimin Politik Başkanı
3.3.1 Görev ve Sorumluluklar
Bölgenin politik başkanı aynı zamanda Bölgesel Yönetimin Başkanıdır. Bölge Başkanı:
• Bölgeyi temsil eder,
• Kendisine Anayasa, yasalar ve Bölge yasalarıyla verilmiş olan görevleri icra eder,
• Bölgesel yönetim politikalarından ve onları uygulamaktan sorumludur,
• Bölgesel Yönetim toplantılarına başkanlık eder, toplantı çağrılarını yapar,
• Bölgesel yasa ve yönetmeliklerin duyurulması ve ilan edilmesinden sorumludur,
Başkan yasa önünde ve adli ortamlarda da Bölgeyi temsil eder.
Daha önceki bölümde (bkz. Bölüm 3.2.3) belirtildiği üzere, Bölgesel Yönetimin temsilcilerini atar.
3.3.2. Seçim veya atama yöntemi
Geçmişte Bölge’nin Başkanı, Bölge Meclisi tarafından seçilirdi. 1999 ve 2001 yıllarında, biri özel statülü olmayan Bölgeler, biri de özel statülü Bölgeler için olmak üzere,ardarda yapılan Anayasal düzenlemelerle, Başkanların doğrudan seçilme ve her siyasi parti listesinin başkanının da Başkanlık Ofisi, Yürütme Kurulu üyeliğine aday olması koşulları getirildi. Bölgesel “seçim yasaları” henüz onaylanmadığından, geçici olarak bu yasalar uygulanmaktadır. Ancak şimdiye kadar bölgeler tarafından kabul edilip onaylanan tüm mevzuat, “doğrudan seçim” sistemine ilişkin genel bir eğilim olduğunu göstermektedir (bkz. Bölüm 3.2.3).
3.4. İşten el çektirme/Görevden alma veya ihraç koşulları
Bölge Başkanının seçiminden bağımsız olarak, Bölge’de anayasaya aykırı veya birincil mevzuatı ciddi biçimde ihlal eden yasaların kabul edilmesi, yanı sıra ulusal güvenliği sarsıcı faaliyetlerde bulunulması halinde Bölge Meclisi feshedilerek Bölgesel Yönetimin Başkanı görevden alınır. Fesih veya görevden alma Bakanlar Komitesinin, Bölgesel İşler Parlamento Komitesine (Her Bölge Parlamentosundan 20 kişi) danışarak aldığı kararla ve Cumhurbaşkanından gelen gerekçeli bir emirle olur.
Bir Bölgesel Meclis, üyelerinin çoğunluğunun ard arda istifa etmesiyle de feshedilmiş sayılır.
Doğrudan seçilmiş bir Bölgesel Yönetim Başkanının güvenoyu alamaması, görevden alınması, görevini sürdüremeyecek durumda olduğunu beyan etmesi, ölmesi veya kendiliğinden istifa etmesi durumlarında, Bölgesel Meclis feshedilir ve yürütme kurulu istifa eder (principle of aut simul stabunt aut simul cadent).
Ayrıca devlet yasalarına göre bir kişi, herhangi bir şekilde mafya örgütlerine üye olmak, yasa dışı uyuşturucu ticareti yapmak; silah, savaş araç gereci ve patlayıcı imal etmek, almak, satmak, ihraç veya ithal etmek, zimmetine para geçirmek, kamu kaynaklarını uygunsuz biçimde kullanmak, yağmacılık yapmak, toplu ya da kişisel suistimal veya istismarda bulunmak gibi suçlardan yargılanıp hüküm giymişse herhangi bir kamu görevine aday olamaz, seçilemez, seçilmesi halinde aldığı oylar geçersiz sayılır, seçilmişliği düşer. Yine kişinin yargılanmakta olması veya temyize konu bir suçtan hüküm giymesi durumlarında da, o kişi görevinden uzaklaştırılır.
Özel statülü bölgelerde, Başkanın Bölge Meclisi tarafından seçildiği durumlarda, Meclisin çoğunluk sağlanamayıp 60 gün içinde toplanamaması, dolayısıyla görevini icra edememesi halinde Meclis görevinden azledilir. Başkanın istifa etmesi ya da Meclis’in, Anayasayı veya Bölgesel yasaları ihlal ettiği gerekçesiyle Bölgesel Yönetimi veya Başkanı yenilemesi yönündeki merkezi hükümet kararına uymaması da, Meclisin azledilme koşuludur.
Sicilya Bölgesinde farklı uygulamalar yürürlüktedir.
3.5. Bölgesel Yönetimin İdari Başı
Bölgeler, Bölgesel Yönetimlerin idari yapılanması konusunda, devlet mevzuatının genel ilkelerini -bölgesel yasalar yoluyla- ve özellikle “siyasi ve idari faaliyetlerin ayrılığı” ilkesini kabul etmişlerdir.
İdari Yönetim: Genel olarak bölge yönetim sistemi idari yönetimin en gelişkin halini temsil eden çeşitli daireler/bölümler (departmanlar) şeklinde organize olmuştur. Her daire/bölüm özel bir konudan sorumludur ve siyasi erk tarafından atanan bir “daire/bölüm başkanı” tarafından yönetilir.
Daireler/Bölümler “bölgesel” ve “genel” olmak üzere bölümlere ayrılır ve her biri “şube” veya “servis” olarak adlandırılan birçok birim ihtiva eder.
Politik Faaliyetler: Bölgesel Yönetim Başkanının politik görevlerini yürütürken kendisine destek ve yardımcı olacak bir elemanlar grubu vardır.
3.6. Bölgesel Yönetimlerin iç yapılanmalarına ilişkin yasal hükümler
Bölgesel Yönetimlerin iç yapılanmaları bölge yasalarıyla düzenlenmektedir.
4. KARAR ALMA SÜREÇLERİNE HALKIN DOĞRUDAN KATILIMI
Halk, karar alma süreçlerine birçok şekilde katılabilir.
• Halk, Bölge yasaları ve idari hükümlerle ilgili referandumlara katılarak veya çeşitli toplumsal hareket ve inisiyatiflerle bu haklarını kullanabilir. Bu haklar bölgesel yasalarla düzenlenmiştir,
• Bölgesel yasalar, ilan edildikten 3 ay içinde bölgesel seçmenlerin ellide birinin (1/50) veya bölge meclisi üyelerinin beşte birinin isteği ile halk referandumuna konu olabilirler. Referanduma konu bir yasa, geçerli oyların çoğunluğunu alması halinde yasalaşır,
• Mevcut Bölgelerin birleşmesi ve yenilerinin oluşması ancak Anayasa ile mümkündür, ancak bu konudaki talep seçmenlerin en az üçte birini temsil eden Belediye Meclisi’nden gelmelidir. Öneri, referandumda halkın çoğunluğunun oyu ile onaylanmalı ve daha önce bölgesel meclislere mutlaka danışılmış olmalıdır (bkz. Bölüm 2.3),
• İllerin ve Belediyelerin bir Bölge’den ayrılıp diğerine katılması, yeni katılınacak İl (veya İller) ile Belediyelerde (veya Belediyelerde) yaşayan halkın çoğunluğunun referandum oylarıyla da kabul edilmelidir. Bu eylem bölgesel meclise danışıldıktan sonra, devletin de kabul edeceği bir yasa ile yasalaşır (bkz. Bölüm 2.3),
• Ayrıca, Bölge sınırları içinde yeni belediye oluşturulması (bölgesel yasa ile) veya idari bölümlenmelerin yeniden düzenlenmesi ya da herhangi bir isim değişikliği durumlarında da halka danışmak gerekmektedir.
5. SEÇİLMİŞ BÖLGESEL TEMSİLCİLERİN DURUMU
5.1. Seçmenlik ve aday adaylığı
Seçim gününde 18 yaşını doldurmuş olan tüm vatandaşların seçimlerde oy kullanma hakkı vardır. Bunlar, Bölge sınırları içindeki Belediyelerin seçmen listelerine kayıt olmak zorundadırlar. 18 yaş ve üstü vatandaşlar seçilebilme hakkına da sahiptir. Seçilebilmek için, ülke sınırları içinde herhangi bir Belediye’nin seçim listesinde yer almak zorunluluğu vardır.
5.2. Uyuşmazlık ve seçilemezlik
Kriminal suçlardan hükümlü kişiler, bu tür kamu görevleri için seçilemezler.
Yasa ile seçilemezlik hükmü taşıyan diğer kişiler: Emniyet birimlerinde (polis), silahlı kuvvetlerde veya yargıda üst düzeyde görev yapanlar, din görevlileri ve devlet memurları, görevlerinden ayrılmadan, seçilmek üzere aday olamazlar. Bu, oylama sonuçlarında herhangi bir nüfuz kullanma olasılığını engellemek için konulmuş bir kuraldır (captatiobenevolentiae).
Bir kişi aynı anda Bölge Meclisinde, Bölgesel Yönetimde, herhangi bir Parlamentoda, başka bir bölgesel meclis veya herhangi başka bir Bölgesel Yönetim ya da Avrupa Parlamentosunda eşzamanlı olarak görev yapamaz.
Anayasaya göre her Bölge, devletin ana mevzuatı çerçevesinde kendi “uyuşmazlık ve seçilemezlik” yasasını onaylar. Bu konudaki temel ilkeler şunlardır:
• Bir adayın görev ve faaliyetlerinin (Bölgenin içinde bulunduğu özel koşullar dikkate alınarak) seçmenlerin özgür iradesini engelleyebileceği ya da diğer adayların eşit seçim şansını ihlal edebileceği şüphesinin oluşması halinde, aday “seçilemez”lik niteliğini taşır,
• Aday, son adaylık başvurusu tarihine kadar “seçilemezlik” durumuna yol açan nedenleri ortadan kaldırdığında, “seçilebilir”lik koşullarına uygun hale gelir,
• Bölgesel Meclisler, kendi üyelerinin ve yürütme kurulu Başkanının “seçilemezlik” nedenlerini inceleyip değerlendirebilirken, bu konuda ne yapılabileceğine karar vermek konusunda mahkemeler yetkilidir,
• Geçerli kurallar çerçevesinde, Bölgesel Yönetimin Başkanı 2. dönem görev süresini tamamladıktan sonra 3. kez aday olamaz.
5.3. Bölgesel seçimlere katılan adayların seçim kampanyalarının finanse edilmesi
Devlet yasaları Bölgesel Meclislerin seçim kampanyalarında oluşabilecek harcamalar için siyasi partilere ve siyasi hareketlere maddi yardımda bulunulmasını öngörmektedir. Bu yardımların ödemesi, Parlamentonun alt kanadının (Camera dei Deputati) iç bütçesi de dahil olmak üzere, Parlamento Başkanının talimatıyla gerçekleşir.
5.4. Görev Dönemleri
Bölgesel Meclis üyeleri beş yıllık bir süre için görev yapmak üzere seçilirler.Bölgesel Yönetimin Başkanının seçimde doğrudan seçildiği durumlarda, Başkanlık seçimleri de Meclis seçimleriyle aynı zamanda yapılır. Başkanlar beş yıllık bir süre için seçilir. Şimdiye kadar onaylanan tüm bölgesel yasalar, Bölgelerin de Başkanların doğrudan seçilmesi ile ilgili Devlet Yasalarını benimsediklerinikanıtlamaktadır (bkz. Bölüm 3.2.3).
5.5. Bölgesel temsilcilerin görev ve sorumlulukları
Devlet ve Bölge yasalarına göre bölgesel meclis üyeleri, seçimlerden hemen sonra kişisel gelir ve mal varlıkları konusunda bildirimde bulunmak zorundadırlar. Bu bildirimler resmi Bölge Dergisinde yayınlanmaktadır.
5.6. Bölge Meclisi üyelerinin uyması gerekli kurallar
Meclis üyelerinin görev ve hakları (yasa teklifinde bulunma, grup kurma vb) Bölgesel yasalarla belirlenmiş, bu görev ve haklar Meclis iç Tüzüğünde detaylarıyla tanımlanmıştır. Anayasa’ya göre Meclis üyeleri belirttikleri görüş ve fikirlerinden, kullandıkları oylarından dolayı yargılanamazlar.
Buna ek olarak, hem devlet yasası, hem de bölgesel yasalar meclis üyeliğinin bir “görev zorunluluğu” şartı taşımasına izin vermez. Bir başka deyişle, bir meclis üyesinin herhangi bir siyasi parti veya siyasi hareketin üyesi olmasının herhangi bir yasal yaptırımı yoktur; bir kişinin bağlı olduğu siyasi partiden veya siyasi hareketten istifa etmesi, meclis üyeliğinden de ayrılmasını gerektirmez.
Bölgesel meclislere seçilen kamu görevlileri, bu görevleri boyunca ücretsiz izinli sayılırlar. Bu ücretsiz izin süresi emekliliklerinde göz önüne alınır. Ancak kendileri kendi iradeleriyle kamu görevlisi olarak aldıkları aylığı, Meclis üyesi olarak alacaklarına tercih edebilirler.
Bölge meclis üyelerine yapılan ödemeler, bölgesel yasalarla belirlendiğinden bir bölgeden diğerine farklılıklar gösterebilir. Bölgelerin çoğu meclis üyelerine, örneğin görev yaptıkları dönem boyunca aylık olarak aldıkları ve ulusal parlamento üyelerinin aldığı miktara eşit olan “görev ödeneği” gibi bir dizi ödeme yapabilir. Buna ek olarak Meclis üyeleri bazı özel görevleri için de “ görev ödeneği” adı altında özel bir aylık alırlar.
Bölgesel meclis üyeleri, Bölge dışına görevli olarak seyahat ettiklerinde de harcırah alırlar. Bu harcırah, yurt dışı için daha yüksektir.
Meclis üyeleri istifa ettiklerinde veya yeniden seçilmediklerinde de, bir tahsisat alabilirler. Bazı durumlarda bu tahsisat, tekrar seçime girmeseler dahi ödenmektedir. Ayrıca, tüm Bölgeler önceki bölge meclisi üyelerine hayat sigortası da sağlamaktadır.
Son olarak; bölgesel meclis üyeleri kurumsal faaliyetlerden doğan harcamalarının geri ödenmesi gibi avantajlara da sahiptir. Bölge Başkanının aldığı ödenek ise özel temsil görevlerine bağlı olarak çok daha yüksektir.
Yürütme Kurulu üyeleri, meclis üyeleri ile aynı haklardan faydalanırlar.
2007 Bütçe Yasasına göre Bölgeler, bu yasanın yürürlüğe girmesinden (1 Ocak) en çok 6 ay içinde, siyasi ve idari birimlerde harcamaları azaltmaya, ayrıca özel olarak da temsili birim üyelerinin ödenek ve ücretleri ile birikte, bu birimlerdeki üye ve çalışan sayılarını düşürmeye yönelik yasal ve idari tedbirleri hazırlayıp kabul etmek durumundadırlar.
Bu konuda Bölgesel İşler ve Yerel Özerklik Bakanı, Bölge Başkanlarına bir yazı göndererek (Mayıs 2007) yasanın ilk uygulaması ile ilgili bilgi vermelerini ve değerlendirmelerde bulunmalarını talep etmiştir.
Bazı bölgeler harcamaları azaltmaya ilişkin tedbirleri onaylamıştır. Hükümet ve Bölgesel yönetimler yaptıkları ortak toplantıda (bkz. Bölüm 7.1.3) seçimle gelen meclislerin, yürütme birimlerinin ve çalışanlarının harcamalarının düşürülmesi ve bunların gerekçelendirilmesi konusunda bir anlaşma imzalamışlardır (Temmuz 2007).
6. BÖLGELERİN YETKİLERİ
6.1. Yasama Faaliyetleri
6.1.1. Özel Statülü Olmayan Bölgelerde
Bölgesel mevzuatlar daima Anayasa, AB kuralları ve uluslararası yükümlülüklerle uyumlu olmak zorundadır. Yalnızca devletin yetkisinde olan temel ilkelerin oluşturulması dışında, ortak mevzuat (Devlet ve Bölgeler arasında) kapsamındaki konularda yasama yetkisi, Bölgelere verilmiştir. Bu konular; Bölgelerin uluslararası ve AB ile olan ilişkileri, dış ticaret, iş ve iş güvenliğinin korunması, eğitim (mesleki eğitim ve öğretim dışında eğitim kurumlarının özerkliğinin korunması), bilimsel ve teknolojik araştırmalarla keşif ve üretimlerin desteklenmesi, sağlığın korunması, beslenme, spor mevzuatı, felakete uğrayanlara yardım, arazi kullanım planlaması, sivil limanlar ve havaalanları, yerli üretim, ulaşım ve enerji dağıtımı, büyük ölçekli ulaşım ve denizcilik ağları, iletişim mevzuatı, sosyal güvenlik sistemi, kamu hesaplarının uyumlaştırılması, kamu finansmanı ile vergi sisteminin koordinasyonu, kültürel faaliyetlerin tanıtımı ve organizasyonu da dahil olmak üzere kültürel ve doğal miras yönetimi, tasarruf bankaları, zirai bankacılık, bölgesel kredi kurumları, bölgesel arazi ve zirai kredi kurumlarını kapsamaktadır.
Bölgesel yasama yetkisinin kapsamındaki konular, uyumsuzluk gösteren düzenlemeler ve Anayasaya atıfta bulunmayan devlet yasaları dışındaki konuları kapsamaktadır.
6.1.2. Özel Statülü Bölgelerde
Özel Statülü Bölgelerin yasama yetkisi, Bölge yasalarıyla belirlenmiştir. Özel Statülü Bölgelerden olan Trentino-Alto Adige’de yasama yetkileri özerk İl’ler olan Trento ve Bolzano’ya devredilmiştir.
Ancak 2001 Anayasal reformu özel statüsü olmayan Bölgelere, statüleri yükseltilmeden (özel statülü Bölgelere göre kıyaslandığında) biraz daha fazla özerklik vermiş, ancak bu durum daha sonra özel statülü Bölgeleri de kapsamıştır. Böylelikle özel statülü Bölgelerin yasalarının sınırları da, özel statülü olmayan Bölgelerinkine eşdeğer hale gelmiştir.
6.2. Denetim Faaliyetleri
Denetim yetkileri esas olarak, yasalarca “devlete özgü konular”da devletindir, bu yetkiler bazen Bölgelere devredilebilir.
Diğer tüm konularda denetim yetkileri Bölgelerdedir.
6.3. Bölgelerin Faaliyet Alanları
Yukarıdaki tabloda belirtilen idari görevler, Bölgelere Anayasa’dan çok, yasalarla verilmiş olan görevlerdir.
6.4. Bölgesel Yönetimlerle merkezi hükümet arasında yetkilerin dağılımını değiştirmeye yolaçacak teklif ve yasa taslakları
2007 yılının Mart ayında, Bakanlar Kurulu, merkezi hükümet ile yerel ve bölgesel yönetimler arasındaki görev ve yetkilerin dağılımını yeniden düzenlemeye yönelik, yetkilerin devredilmesine ilişkin bir yasa tasarısını kabul etmiştir. Şu an Parlamentonun önünde olan bu Yasa, diğer konuların yanı sıra, devlet tarafından yürütülecek idari (yönetsel) vesayet ile artık merkezi düzeyde olmaması gerekip yerel ve bölgesel yönetimlere bırakılması gereken uygulamaların ilkelerini belirlemektedir. Bu ilkeler isimleriyle, yerinden yönetim, ayrışma ve yeterlilik ilkeleridir. Onaylanması halinde bu Yasa, Bölgelere, yeterlilikleri ölçüsünde kendi idari vesayetlerinin yanı sıra, merkezi yönetim tarafından Bölgelere verilmiş olan, ancak Bölgesel düzeyde yürütülmesi uygun olmayan görevleri de yerel yönetimlere devretme yetkisini tanımaktadır.
Böylece Bölgelerin, her idari sınır içinde Belediyelerin kendi başlarına yapamayacakları hizmetleri birlikte sağlayabilecekleri tek kademeli bir sistem yaratarak, yerel idari faaliyetleri sadeleştirmesine ve rasyonalize etmesine olanak sağlanmıştır.
7. MERKEZİ HÜKÜMET İLE YEREL VE BÖLGESEL YÖNETİMLER ARASINDA KURUMSALLAŞMIŞ İŞBİRLİKLERİ
7.1. Devlet ve alan yönetimleri arasındaki İşbirlikleri
70’li yıllarda devlet ile bölge yönetimleri arasındaki ilişkiler, yeterliliklere göre katı bir biçimde ayrım yapılarak düzenlenmişti. Bunu izleyen yıllarda bu uygulamadan kesin bir dönüş yapılarak işbirliği prensibine dayalı kurumlararası ilişkiler modeli benimsenmiştir. “Eşit işbirliği ilkesi” olarak adlandırılan bu sistem Anayasa mahkemesince de desteklenmiştir.
7.1.1. Devlet, Bölgeler ve Özerk İller arasındaki İlişkiler Kalıcı Konferansı
İtalyan devlet-bölgeler işbirliğine en iyi örnek, 1983 yılında Devlet, Bölgeler ve Özerk Yönetimler arasındaki ilişkiler için kurulan Kalıcı Konferans’dır.
Konferans, Başbakan veya vekaleten Bölgesel İşler ve Yerel Yönetimler Bakanı, ya da Başbakan’ın özel olarak görevlendireceği başka bir Bakanın Başkanlığında toplanan mesleki bir oluşumdur. Halen Konferansın Başkanlığını Bölgesel İşler ve Yerel Yönetimler Bakanı yürütmektedir.
Konferansın Genel Kurul üyeleri, 20 İtalya Bölge Başkanı ve 2 özerk İl’in Başkanıdır. Gündemdeki konulardan ulusal düzeyde sorumlu olan Bakanlar, Konferans oturumlarına devleti ve Kamu kurumlarını temsilen davet edilirler.
Geçmişte, Konferansın en birincil görevi devletin, bölgelerin ve özerk İl’lerin müşterek (ortak yararları ile ilgili) konularıyla ilgilenmek, onlara tavsiyelerde bulunmak, aralarındaki bilgi akışını sağlamak ve çalışmalar düzenlemekti. Ancak zaman içinde Konferansın etkinliği giderek arttı, yetkileri genişledi: özellikle Kanun Hükmünde Kararnameler242 ile Kararnamelerle243 , Bölge ve özerk İl’lerin yetki ve sorumluluğundaki konularla ilgili hükümet düzenlemeleriyle ilgili olarak görüş vermek ve yapıcı tavsiyelerde bulunmak konularında yetkilendirildi.
Konferans, çeşitli anlaşma ve sözleşmeleri kabul edip, bunların tanıtımını da yapmakla yükümlüdür. Bu, merkezi hükümet ile yerel düzey arasındaki en iyi işbirliği örneklerinden biridir. Konferans, çeşitli birimlere atanacak bölgesel temsilcilere ilişkin önerileri toplamak ve Bölgelere ve özerk İllere ayrılan mali kaynakların dağılımına ilişkin kriterleri belirlemenin yanısıra, veri toplama ve veri paylaşımı,devlet ile bölge planlama arasında eşgüdüm sağlamak gibi işlevleri de yerine getirir.
7.1.2. Devlet, Yerleşimler ve Yerel Yönetimler Konferansı
1996 dan bu yana yapılmakta olan Devlet, Yerleşimler ve Yerel Yönetimler Konferansı da önceki Konferans gibi mesleki bir oluşumdur. Konferans bir Karar Alma organı statüsündeolup, aynı zamanda karar alma yetkileriyle donatılmıştır.Devletle yerel yönetimler arasında kalıcı bir ağ ve buluşma noktası görevi görür.
Konferansı toplama ve Başkanlık etme yetkisi Başbakan veya vekaleten Bölgesel İşler ve Yerel Yönetimler Bakanı ya da Başbakan’ın yetkilendireceği İçişleri Bakanındadır. Halen kendi sorumluluğundaki konularla ilgili olarak Konferansa, Bölgesel İşler ve Yerel Yönetimler Bakanı başkanlık etmektedir. Konferansın üyeleri Maliye ve Ekonomi Bakanı, Ekonomik Kalkınma Bakanı, Altyapılar Bakanı, Ulaştırma Bakanı, Sağlık Bakanı ile Ulusal Belediyeler Birliği Başkanı, İller ve Dağlık Bölgeler Başkanı ve kendi kategorisini temsil eden 6 İl’in Başkanı ile 14 Belediye Başkanı’dır.
Daha önce bahsedildiği üzere bu Konferans da, devlet ile yerel yönetimler arasındaki ilişkileri düzenler. Karar Alma organı olarak görev yapar, bilgiyi yaygınlaştırır ve kamu hizmetlerinin daha iyi verilmesini teşvik eder. Bazıdurumlarda da, kendisine yasalarla verilen yetkiye dayanarak, çeşitli birimlere atanacak yerel yönetim temsilcileri konusunda teklifte bulunur.
7.1.3. Birleşik Konferans
Devlet, bölgeler ve yerel yönetimler gibi yönetimin tüm kademelerini bir araya getirmek amacıyla 1997 yılında bir Birleşik Konferans kurulmuştur. Bu Konferansa Başbakan veya vekâleten Bölgesel İşler ve Yerel Yönetimler Bakanı ya da Başbakan’ın özel olarak yetkilendirmesi ile İçişleri Bakanı başkanlık eder. Halen Konferansın başkanlığını Bölgesel İşler ve Yerel Yönetimler Bakanı yürütmektedir. Konferansın Genel Kurul üyeleri, diğer 2 Konferans Genel kurul üyeleri ile aynıdır (bkz. 7.1.1 ve 7.1.2)
Merkezi hükümetin diğer üyeleri, merkezi ve yerel yönetimler ile kamu kurumlarının temsilcileri, bu Konferansın oturumlarında bulunmak üzere davet edilebilirler.
Birleşik Konferans anlaşma ve sözleşmeleri müzakere etmek, imzalamak ve tanıtımını yapmak; görüş vermek (bazı durumlarda bu görüş zorunludur, örneğin bütçe yasa taslağı) ve kamu menfaatini ilgilendiren konularla ilgili çalışmalar yapan birimlere Bölgelerden, İllerden, Belediyelerden ve Dağlık Bölgelerden temsilciler atamakla sorumludur.
Teknik Buluşlarla ilgili bir Daimi Komisyon oluşturulması, bu Konferansın aldığı son kararlardan biridir. Bu Komisyonun üyeleri, merkezi hükümet, bölgeler ve yerel yönetimler tarafından atanan kişilerden oluşmaktadır. Komisyon, teknik buluşlarla ilgili olarak yerel ve bölgesel politikalar konusunda Karar Almanlık yapmakta ve yol göstermektedir.
7.2. Bölgeler ve Yerel Yönetimler arasındaki İşbirlikleri
Anayasa’ya göre her bölgesel yasa, karar verme yetkisi olmayan ancak bölgelerle yerel yönetimler arasında istişareleri sağlayan ve bölgesel bir organ niteliğinde olan bir “Yerel Yönetimler Konseyi” öngörmektedir. Bu Konseyin kurulması zorunlu olmasına rağmen, görev ve yapısını her Bölge kendine göre belirleyebilir. Örneğin, birtakım mevzuat, birçok konuda (bütçenin onay prosedürleri veya bölgesel yetkilerin yerel yönetimlere devredilmesinin yasal prosedürü gibi) görüş ve tavsiye verme zorunluluğu olan Yerel Yönetimler Konseyini yasa-yapma sürecine de dahil etmiştir. Bazı durumlarda Konsey, bölgenin yetkili birimlerine, Devlet yasaları aleyhine dava açabilmeleri konusunda önergeler sunabilir, buna göre Bölgeler Anayasa Mahkemesine gidip gitmemek konusunda karar verir.
Konseyin üyeliği tüm yerel yönetimlere açıktır. Bazı Bölgeler, bölge dışı kurumları, Ticaret Odalarını, Sendikaları ve benzeri kurumları da bu yapıya dahil etmiştir.
7.3. Bölgesel Yönetim Birlikleri
Bölgesel Yönetimler karşılıklı çıkarlarını korumak için serbestçe birlikler, kooperatifler ve ortaklıklar oluşturabilirler.
En önemli bölgesel birlik; çeşitli araştırmalar, yasal çalışmalar, incelemeler sürdüren ve bölgelerin rolü, işlevleri ve gelişmesi konularında seminerler düzenleyen CINSEDO ( Bölgeler arası Çalışmalar ve Dokümantasyon Merkezi)’dur. Merkez 1985 yılında kurulmuş olup Bölgeler ve Özerk İller Konferansıyla birlikte Bölge ve Özerk İl’lerin Başkanlarına teknik, lojistik ve operasyonel destek sağlamaktadır. Merkez, Bölgelerin yasal, idari ve siyasi faaliyetleri ile ilgili olarak da düzenli bilgiler yayınlar.
7.4. Yerel ve Bölgesel yönetimlerin uluslar arası düzeydeki işbirlikleri
Bölgeler sınırötesi işbirlikleri konusunda anlaşmalar imzalayıp, ulusal politikalar çerçevesinde ve bölgesel alanda güçlü oldukları konularda tanıtıcı faaliyetlerde bulunabilirler. Bu faaliyetler Hükümetin onayına tabidir.
Görev alanları kapsamında olması ve devlet mevzuatında açıkça belirtilmesi halinde, Bölgeler yabancı devletlerle de anlaşmalar imzalayabilir ve bu ülkelerin yerel ve bölgesel yönetimleriyle bölgelerinin ekonomik, sosyal ve kültürel gelişimine katkıda bulunacak konularda sözleşmeler yapabilirler.
Başbakanlığa bağlı Ulusal Bölgesel İşler Dairesi ve Dışişleri Bakanlığı bu anlaşmaları ve sözleşmeleri çeşitli kriterlere ve yasal uygunlukları açısından değerlendirmek üzere inceler.
Yerel ve bölgesel yönetimler CEMR (Avrupa Belediyeleri ve Bölgeleri Birliği)ne üye olmak konusunda serbesttirler.
8. Finansman
İtalyan Anayasası’na göre, belediyeler, İller, metropoliten şehirler ve bölgeler, gelir ve harcamalarında özerk, finansman kaynakları konusunda özgürdürler. Devletin maliyesi ve ulusal vergi sisteminin eşgüdümü ilkesi çerçevesinde kendi kendilerine vergi koyabilir, toplayabilir ve kendi gelirlerini kendileri tahsil edebilirler. Devlet vergilerinden aldıkları pay, toprak büyüklükleriyle orantılıdır.
Devlet mevzuatı, kişi başına düşük vergilendirme kapasitesi olan alanlar için –herhangi bir dağıtım kısıtı olmadan- bir eşitleme fonu öngörmektedir. Sözkonusu kaynaklardan gelen gelirler belediyelerin, İllerin, metropoliten şehirlerin ve bölgelerin günlük faaliyetlerini finanse edip sürdürmelerini sağlar. Devlet; belediyelere, illere, metropoliten şehir ve bölgelere; ekonomik kalkınmayla birlikte sosyal uyum ve dayanışmayı teşvik etmek, ekonomik ve sosyal eşitsizlikleri gidermek, insan haklarının uygulanmasını sağlamak veya gündelik faaliyetlerin dışındaki amaçlarını elde edebilmeleri için ek kaynaklar sağlayıp, özel tedbirler geliştirir.
Belediyeler, İller, metropoliten şehirler ve bölgeler, devlet mevzuatında belirtilen genel ilkeler çerçevesinde dağıtılmış olan, kendi taşınmaz mallarına da sahiptir. Yalnızca mali yatırım harcaması olarak borçlanabilirler. Bu amaçla yapılan kredi anlaşmalarında devlet garantisi geçerli değildir. Ancak tüm bu mali uygulamaların çok yeni uygulamalar olduğunu belirtmekte de fayda vardır.
Hükümet, yerel ve bölgesel yönetimlerin mali özerkliğiyle ilgili anayasal hükümlerin uygulanmasına ilişkin yasa taslağını 3 Ağustos 2007 de kabul etmiştir.
8.1. Vergi ve Harçlar
Bölgesel vergiler aşağıdaki kaynaklardan sağlanır :
• Motorlu araçlar vergisi,
• Devlet imtiyaz vergisi,
• Bölgesel imtiyaz vergisi,
• Ekonomik (sanayi/ticari/hizmet) faaliyet vergisi,
• Şahsi devlet gelir vergisine ek vergi,
• Benzinden devletin aldığı vergiden alınan pay,
• Ulaşım yakıtlarından devletin aldığı vergiden alınan pay (yalnızca özel statülü olmayan Bölgelerde) 2006 yılında kabul edilen 296 sayılı Maliye Yasası ile başlamıştır.
• Katma Değer Vergisi payı
8.2. Devletten Bölgelere gönderilen Hibeler
8.3. Mali dengeleme düzenlemeleri
Yukarıda da bahsedildiği üzere devlet mevzuatı, kişi başına vergilendirmesi düşük olan alanlarda eşitliği sağlamaya yönelik bir eşitleme fonuna –hiçbir dağıtım kısıtlaması olmadan- dayalı bir sistem öngörmektedir. Bu sistem henüz uygulanmamıştır. Yerel ve bölgesel finansman halen kısmen ulusal Katma Değer Vergisi tarafından desteklenen ve Bölgelere nüfus büyüklükleri, bütçe kapasitesi ve sağlık hizmetlerindeki ihtiyaçları dikkate alınarak dağıtılan, eski eşitleme sistemine göre yürütülmektedir. İlgili mali kaynaklar yıllık olarak hükümetin yayınladığı kararnamelere göre tespit edilmektedir.
8.4. Diğer Gelir Kaynakları
Bölgelerin 2003-2005 Konsolide Hesapları (milyon euro)
Kaynak: Ekonomi ve Maliye Bakanlığı- Devlet Genel Muhasebe Dept
Ekonomi ve Maliye Bakanlığı (Devlet Genel Muhasebe Departmanı) Ocak-Haziran 2006 verilerini şu şekilde yayınlamıştır: Sermaye Gelirleri: 582 milyon euro, aile gelirleri 164 milyon euro, müteşebbis gelirleri 36 milyon Euro.
8.5. Borçlanma
Anayasa, Bölgelerin yalnızca yatırımların finansmanı için borçlanmalarına izin vermektedir. Bu alandaki bölgesel yönetim harcamaları, her yıl Mali Yasada öngörülen limitler içinde olmak zorundadır.
Bölgelerin ve Özerk İllerin Tahmini Bütçe ve Harcamaları
Kaynak: Ulusal İstatistik Enstitüsü
Bölgelerin 2005 Borçlanma
Kaynak: Ekonomi ve Maliye Bakanlığı- Devlet Genel Muhasebe Dept. ve Ulusal İstatistik Enstitüsü
2005 yılında Bölgeler şu kredi kuruluşlarından kredi alıp borçlanmışlardır:
• Cassa Depositi e Prestiti;
• Banca O.P.I., Banca Nazionale del Lavoro, Dexia Crediop S.p.A, Istituto di Credito Sportivo,
• Banca Monte Paschi di Siena, Banca Intesa, Unicredit Banca, Banco di Sardegna (kaynak: Ekonomi ve Maliye Bakanlığı – Devlet Genel Muhasebe Departmanı)
Bölgelerin 2005 Yılındaki Taksit Ödemeleri
Kaynak: Ekonomi ve Maliye Bakanlığı- Devlet Genel Muhasebe Dept
Bölgelerin 1 Ocak 2006 itibariyle Ödenmemiş Borçları
Kaynak: Ekonomi ve Maliye Bakanlığı- Devlet Genel Muhasebe Dept
9. BÖLGESEL YÖNETİMLERİN DENETİMİ
9.1. Bölgesel Mevzuatta Denetim
Merkezi Hükümet herhangi bir bölgesel yasanın, bölge yetki sınırlarının dışına çıktığından kuşku duyması halinde, bunun Anayasaya uygun olup olmadığını, yayınlanmasından 60 gün içinde Anayasa Mahkemesinden sorabilir.
Yalnızca Sicilya Yasaları, bölgesel mevzuatın onaylanmadan önce merkezi hükümet tarafından incelenmesini öngörmektedir. Konu, incelenmek üzere o bölgenin Hükümet temsilcisi tarafından Anayasa Mahkemesine iletilir. Bölgesel yasaların Anayasal sorunları için çok çeşitli kural ve usuller yürürlüktedir.
9.2. Bölgesel Yönetimlerin İdari Vesayetlerinin/ Uygulamalarının Denetimi
Bölgelerin idari uygulamalarının yasallığı 2001 den bu yana merkezi denetime tabi değildir. Ancak Anayasa, özel birtakım hususların ihlalleri durumunda devletin kullanacağı özel ikame (yerini alma) yetkileri tanımıştır.
İkame yetkisinin nasıl kullanılacağına ilişkin usul ve yöntemler yasayla tanımlanmıştır.
Özellikle Bölgesel Yönetimlerin uluslararası kuralları veya anlaşmaları veya toplumsal yasaları ihlal etmesi halinde, kamu emniyetinin ve güvenliğinin tehdit altında olduğu durumlarda, ya da ülke çapında özellikle sosyal ve sivil haklarla ilgili temel refah standartlarının sağlanması için yasal veya ekonomik birliğin tesis edilmesi gereken durumlarda Hükümet, Bölge Yönetimlerinin yetkilerini askıya alıp kendisi ikame yetkisini kullanabilir. Buna göre Bakanlar Kurulunun Başkanı, yani Başbakan, konuyla ilgili Bakan’ın teklifi üzerine gerekli önlemleri alıp uygulaması için Bölge Yönetimine belli bir süre tanır. Bu süre sonunda herhangi bir sonuç elde edilemezse, Bakanlar Kurulu birtakım önlemlerin uygulanması veya “geçici” bir temsilcinin atanması konusunda karar almak üzere toplanır. Bu toplantıya ilgili Bölgenin Yönetim Başkanı da katılır.
Acil müdahale gerektiren durumlar, kamu güvenliğinin, emniyetin, yasal ve ekonomik birlik ve bütünlüğün anayasal garantisini tehdit altına alabileceği için, devletin yetki ikamesi geciktirilemez. Bakanlar Kurulu biryandan Devlet ve Bölgeler Konferansını bilgilendirirken diğer yandan alınması gerekli önlemleri uygulamaya koyabilir. Konferans durumun bir kez daha değerlendirilmesini isteyebilir.
9.3. Bölgesel Birimlerin Denetimi
Fesih ve görevden alma usulleri kısım 3.4 de anlatılmıştır.
10. BÖLGESEL YÖNETİMLERİN KARARLARINA KARŞI KİŞİLERİN BAŞVURACAĞI YASAL TEDBİRLER
Herhangi bir Bölgesel Yönetimin yönetim yasalarından olumsuz şekilde etkilendiğini düşünen kişiler idari veya yasal mercilere başvurabilirler.
İdari mercilere başvuruların farklı şekilleri mevcuttur ve doğrudan idari yönetime çeşitli şekillerde yapılabilir. Bunun aksine yasal başvuru herhangi bir mahkeme ya da idare mahkemesi gibi yasal mercilere yapılır.
11. BÖLGESEL İDARİ PERSONEL
11.1. Bölge Personelinin statüsüne ilişkin düzenlemeler
Bölgelerde çalışan personelin istihdam koşulları Medeni Kanun’la, özel sektör istihdam yasalarıyla ve kamu hukukuyla düzenlenmiştir. Yasalar, Yönetmelikler ve Tüzükler, kamu çalışanları veya belli statüdeki çalışanlar için belli kuralları öngörürken, toplu sözleşme anlaşmaları veya özel sözleşmeler, mevzuatın boşluklarından yararlanabilmektir.
Toplu sözleşmeler, kamu sendikaları ile, Hükümet adına kamu çalışanlarının yasal ve ekonomik durumuyla ilgili olarak görüşmelerde bulunan,“Kamu İdarelerindeki Anlaşmalar Ulusal Ajansı (ARAN)” arasında görüşülüp imzalanmaktadır. Her anlaşma ekonomik koşulları açısından 2 yıl, yasal hükümleri açısından da 4 yıl yürürlükte kalmaktadır.
Yerel ve Bölgesel Yönetimlerin kıdemli personelleri için hukuksal açıdan halen yürürlükte olan ulusal anlaşma, 22 Şubat 2006 da imzalanmıştır. Diğer personel içinse anlaşmanın imza tarihi 22 Şubat 2004 tür.
11.2. İstihdam
Genel koşullarda işe alımlar, yasada belirtilmiş birkaç istisnai durum dışında kamu sınavlarıyla yapılmaktadır. Tüm İtalyan vatandaşları, cinsiyet farkı gözetilmeksizin, kamu kurumlarınca talep edilen nitelikleri göz önüne alınarak eşit koşullarda bu sınava girebilirler.
İstihdam koşulları genelde toplu iş sözleşmeleri vb. çeşitli akitlerle düzenlenmektedir. Personelin görev yeri yerel ve bölgesel idareler arasında değiştirilebilir, ya da merkezi kamu kurumlarından yerel ve bölgesel yönetimlere görevlendirmeler yapılabilir.
11.3. Personel istihdam Durumu
Aşağıdaki veri, yerel ve bölgesel yönetimler tarafından ulusal çalışma anlaşması kapsamında istihdam edilen personeli göstermektedir.
12. ÖNGÖRÜLEN VEYA TAMAMLANMAKTA OLAN YENİLİKLER
Yerel ve Bölgesel idare alanında son birkaç yıldır süregelen yenilikler, 1997 yılında Hükümetin bir takım görev ve sorumlulukları bölgelere (ve yerel yönetimlere) devreden yasasıyla başlamıştır. Görev ve sorumlulukları devreden tüm bu Yasa ve ilgili Yönetmelikler, Anayasa’yı değiştirmeden “idari federalizm” alanında büyük bir reform gerçekleştirmeyi amaçlayan çalışmalardır.
2001 Anayasal yenilenme (reform), devlet ve bölgeler arasındaki görev dağılımını, özellikle de yasama alanında, köktenci biçimde değiştirmiştir. Bu reforma uygun olarak:
• Devlet, bir dizi özel konuda özel yasama yetkileriyle donatılmıştır,
• Devlet ve Bölgeler bazı özel konularda eş-yetkili konumundadırlar; devlet temel ilkeleri belirleyip, uygulamayla ilgili konuları Bölgelere bırakmıştır (bkz. Bölüm 6.1.1)
Kalan diğer tüm konular Bölgelerin yetkisindedir.
2003 de yeni bir devlet yasası yukarıda belirtilen anayasal reformları uygulamaya koymuştur. O tarihten bu yana Bölgelerin uluslararası ve toplumsal konularının yanı sıra, yasama ve idari alandaki görevlerini de düzenleyen bir dizi kararname çıkmıştır. Bunların yanında, aralarında 8. Bölümde sözü edilen “mali özerklik” de dahil olmak üzere, birçok değişiklik daha gündemdedir.
